हट नायिका रेखाथापाको गायन माओवादी अध्यक्ष प्रचन्डको न्रित्य!

केही दिन यता माओबादीपार्टीले नागरिक सर्बोचता र शेनापत्ती प्रकरणमा राष्ट्रपत्तीले चालेको कदमको बिरुद्द, दोस्रो आन्दोलन गर्दै आइरहेको कुरा हामीले प्रतक्ष देख्न नपाएपनी समचारहरुद्वारा थाहा पाउदै आइरहेकाछौ । यो आन्दोलन निक्कै शान्तिपुर्ण ढंगले भैरहेको छ। आन्दोलन यता बिगतका अन्य आन्दोलनझै आज सम्ममा खासै जन्-धनको क्षती भएको छैन । सडकमा नाचेर, गाएर आन्दोलनकर्मीहरु आन्दोलनमा उत्रिरहेकाछन । यसरिनै बिहीवार सिङ्हदरबार घेराउगर्ने कार्यक्रम रहेको थियो । कार्यक्रममा नेपाली चलचित्रकरिमीहरुको पनि उपस्थिती थियो र यसै क्रममा एकपटक वास्तबिक राष्ट्र नायक भई सक्नुभएको कमरेड प्रचन्ड र चलचित्र पर्दाकी चर्चित अनी हट नायिका रेखा थापाले, धर्ना र बिरोध प्रदशन गर्दा गर्दा थकिक आन्दोलन कर्मिहलाई लालुपाते लाउमाया मैतिर नलाउ दुइतिर............. भन्ने रेखाथापको गितको बोलमा नेकपा माओबादिका अध्यक्ष कमरेड प्रचन्डले कम्मर मड्काएर न्रित्य गर्नुहुँदै । थकाई मेटाइ दिनु भएको थियो । कमरेड प्रचन्डले कस्तो न्रित्य गर्नु हुदोरहेछ त ? यहाँ तल  प्लेबट्टोम थिचेर हेर्नु होला ल । 

भिडियो साभार डिसी नेपालडटकम

कतारमा दिपावली तथा भाइटिका मनाइयो......

डि.वि.लिबाङ्ग/दोहाः हामी नेपालीहरु संसारको जहा र जुनसुकै अवस्थामा रहेपनि, परम्परागत रितिरिवाज, सस्कृतीलाई कहिल्यै भुल्ने छैनौं। यसरीनै बैदेशिक रोजगारीको शिलशिलामा दोहा कतारमा कार्यरत केहि नेपालीहरुले गत शुक्रबार र्कोनसको फेमीली पार्कमा सृष्टीको आरम्भ देखिनै चेलि र माईको अटुट सम्बन्ध बोकेको नेपालीहरुको पवित्र अनि महान चाड दिपावली तथा भाईटिका पर्व भब्यताको साथ मनाएका छन् ।

कार्यक्रम इन्दिरा दाहाल, बीनीता थापा र अन्नपर्ुण्ा पन्त लगायत केहि चेलीहरुद्धारा आयोेजना गरिएको भए पनि कार्यक्र निक्कै रोचक अनि अबिस्मरणीय भएको थियो । चेलीहरुको सकृयतामा आयोजीत तिहार तथा भाईटिका कार्यक्रमा निक्कै ठुलो सन्ख्यामा दिदी-बहिनी तथा दाजुभाईको सहभागीता रहेको थियो। कार्यक्रमा शुभकामना आदान प्रदान गर्नूको साथै विभिन्न रोचक कार्यक्रहरु पनि प्रस्तुत गरिएको थियो । कार्यक्रको अनत्यमा आगन्तुक सम्पर्ुण्ा दाजुभाईले चेलीहरुको हातबाट सप्तरङ्गी टिका पनि लगाएका थिए ।

केही तस्बिरहरु.............

ब्यत्ती गत समस्याको कारण समयमै यी फोटोहरु र यो समचारलाई प्रकाशन गर्नसकिन ढिलो भयो भनेर नहास्नुहोला है ल ।

फोटो डी बी लिवाङ

बिदेशमा चाड कसरी मनाइछ भनेर स्वदेशी आफन्तहरुलाई भिडियोमा देखेउने सोच गरेको थिए .  प्राबिधिक कठिनाईको कारण अहीलेनै अप्लोड गर्न सकिन म केही दिन पछि अप्लोड गर्ने छु है ल ।

चेलिलाई चिठ्ठी!!

स्नेही चेली.....

प्रदेशी दाईको तर्फबाट तिमीलाई अनमोल मायाका साथै अबिरल सम्झनाका लहरहरु.....! अनी २०६६सालको दिपावलीको मंगलमय शुभकामना ल !

शायद ती तरेली परेका खेतका कन्ला-कान्लामा अनी घरको चारकुने आगनिमा सयपत्री, मोखमली अनी गोदवरी धकमक्क फुलेको देखेर खुशीले गद गद हुन्दै पुतलिझै ती प्रत्येक फुलका थुङाथुङ संगै तिमी रमयौ होली। ती कलिलो मनभरी रङिबिरङी सपनाहरु सङालेर । पूर्वको क्षितिजबाट उदाएको सुर्य अस्तचालको छाहरिमुनी निन्द्राको काखमा पुग्दा सम्म टोलाउदै मेरो बाटो कुरेर प्रतिक्षा गर्यौ होली । अनी आज भाइटिकाको दिन "दिर्गजिबी जल" संगै अरुभाइहरुको परिक्रमा गर्दा, म सधैं बस्ने ठाममा नहुन्दा बिगतलाई सम्झन्दै, चित दुखाउदै कति रोयौ होली । सृस्‍टिको आरम्भदेखिनै चेली र माइतीको अटुट सम्बन्ध बोकेको पवित्र अनी महानचाड दिपावलीको " भाइटिकामा" यसपाली पनि तिम्रो सुकोमल ती हातले सयपत्री, मोखमली अनी गोदाबारी सहित माया र खुशीले गासिएको फुलको माला, यो मेरो गलामा पहिराउन नपाउदा अनी सप्तरङी इद्रेणी टिका निधारमा लगाउन नपाउदा । मलाई त्यो भन्दा धेरै खेद लागेको छ, जति तिमीलाई लाग्दो हो । आखिर जीवनमा सोचे र भनेको सबै कुरा नहुन्दो रहेछ । त्यसैले तिमीलाई मेरो सात बिन्ती छ । नरोऔ चेली नझार आशु !

खुशी साथ: *भइलिनीमा सङिनीहरु सित दिल खुलेर गाउ, *तिमीले गाएको गितमा हाम्रो सस्क्रिती परम्परा मौलाउदै जाओस, *मारुनी बनी मदलुको तलमा छमछमी नाच, तिमीले नाचेको नाचमा, हाम्रो पर्वको अस्तित्व झल्कन्दै जाओस, *प्रत्येक साझहरुमा दिपावलीको दिप जलाउदै जाऔ, *तिमीले जलाएको दिपज्योतीले अन्दकारलाई चिरे जस्तै राष्ट्रका सबै अशान्तिहरु चिर्दै जाओस, *अनी भोली पल्टको सुर्योदयसंगै सदा-सदाको लागि नेपाली भुमिमा दिगो शान्ती छाओस, सारानेपलीहरुले शान्ता अनी स्वतन्त्ररुपले बाँच्न पाओस !

-:समाप्त:-

फोटो ब्लॉग / साभार :नेजा /

दीपावलीको अवशरमा विभिन्न स्कुल बीच भएको भैलो प्रतियोगितामा नृत्य गर्दै स्कुलका विधार्थीहरु। एक रोचक तस्बीर..

** शुभकामना दीपावलीको **

** स्वदेश तथा बिदेशको कूना-कन्दरामा छरिएर रहनुभएका समस्त नेपाली दिदि-बहिनी, तथा दाजु-भाइहरुमा २०६६ सालको दिपावलीको पावन अवशरमा शुख सान्ती सम्रिद्दी एवम उत्तरोतर प्रगतिको मंगलमय भुभकामना प्रकट गर्दछु । **

डेनमार्कमा डोल्फिन माछा .........!

संसारको प्राणीहरुमध्य बौद्दिकस्थरको पहिलो बर्गमा मानबजातिलाई मानिन्छ, भने त्यसपछि डोल्फिन नामक माछालाई मानिछ । तर यसको हत्या कसरी गरिन्दै छ यहाँ? मैले युट्युबमा केही भिडियोहरु हेर्द जाँदा अचानक यो दु:ख लाग्दो भिडियो भेटे र यहाँ अप्डेट गरेको हुँ।

क्यामेराको आँखाबाट....

बिभिन्न मुलुक बाट रोजगारिको शिलसिलामा दोहा कतारमा आएका बिदेशी नागरिकहरु छुट्टीको'दिन आफ्नो साथीरुसँग भेट्ने र कुन्नै पार्क या खाली ठाउमा भेलाभई हप्ताभरिको थकाई मेटाउने एकआपसमा आफ्ना समस्याहरु आदानप्रदान गर्ने चलन छ । तर हिजो आज त्यसरी जताततै बस्न घुम्नको लागी निषेध! गरिएकोहुनाले सुरक्षा कर्मिको कडा सुरक्षाको कारण जताततै हिंड्न र घुम्न नमिल्ने भएकोले । पैदल यात्रीहरु कतै टाउकोमा छरिपो बर्षने हो कि? भन्ने डरत्रास सहित् गलत मार्गबाट हत्तार-हतार रोड क्रस गर्दै !



दोहाको प्रमुख बसपर्कमा बस कुरेर बसेका केही यात्रीहरु ..........

के यो बालक आँफैले आफ्नो आत्मा हत्या गरेका हुनत .......??

यो फोटो देख्न साथ हामी स्तब्ध हुनेछौ । तर आज यो धट्नाको बारेमा बिस्त्रीत जानकारी गर्नु भन्दा अगाडि म तपाईंहरुलाई यसको बारेमा अवलोकन गर्ने मौका दिन्दै छु । तपाईंको बिचार तल प्रस्तुत गर्नु होला ।

**नेपाल आमाकी छोरी ""हिमाली रानी" जी नजार यता लगाउनुहोस त !**

मेरो मनको सागुरो कोठाको भ्रमणकर्ता समस्त पाठक ब्रिन्द, यो गीत बिशेष गरेर यू के मा रहनु हुने अनलाईकी मित्रले, यो गितको शब्द र संगीत मलाई माग्नु भएको थियो । त्यसैले मैले यो गीतलाई यहाँ अपडेत गरेको हुँ । तपाहरुलाई पनि मन लागे प्ले बट्टन क्लिक गरी हेरी दिनुहोस् ल । तर गीत चाँही पुरानो पुर्बेली गीत चुन्वा दोभान भन्ने हो ।
शायद हर्जुर हरुलाई अचम्म लाग्न सक्ला । यो पुरानो लोकगित किन मनपरएको होला भनेर, तर यसमा एउटा रहश्य लुकेर रहेको छ । त्यो रहश्य अहिलेनै चाँही नखोलौ होला पच्छी ल । र यो गीतको स्रोता भन्नुपर्दा । उहा चौतर्फी बिधामा ओक्तपोख्त एक हामी बाट अहिले सम्म अद्रिश्य बडो कलाकार हुनुहुन्छ । तपाईंहरुलाई म उहाको बारेमा बिस्तारै परिचय दिन्दै जाने छु । अहिले म पनि उहासँग परिचय मात्र गर्दै छु । । अनी नेपाल आमाकी छोरी "हिमाली रानी" जी यो गीतको प्राप्ती पछी के गर्नु पर्ने यो कुरा त लेखी रहनु जरुरत छैन होला नि होइन ?? .............................................................................





केटा :दुई चार बचन् बोलौला कान्छी, त्यो मन लिनलाइ
{तिमीलाई भनी साचेको मैले, जिन्दगी लिनलाइ}________२
केटी : बाडिहै आयो गहिरी खेत, बगायो धानको बिउ
{सम्झना मात्र रही रहने, मरेर जाने जिउ }_____२
केटा :चुङ्वा दोबान { ख्याल~~ ख्याल गर्दै बित्यो जीवन }______२
केटी : हङ्कङ शहर { गाउघर सम्झी झर्छ आशु धरर }______२
_______~~~ __________~~~ ___________~~~ ________


केटा :मरेर जाने यो चोला, सन्सारको रितै हो
{ बाचुन्जेल सम्म हासखेल गर्नु, मायालु रितै हो }______२
केटी :बल्छी र टाङो बोकेर कान्छाउ तम्बर दोबान
हासखेल मात्र नगर कान्छाउ, धल्केला जोवन
केटा :चुङ्वा दोबान { ख्याल ~~ख्याल गर्दै बित्यो दिवन}______२
केटी :हङ्कङ शहर { गाउघर सम्झी झर्छ आशु धरर }______२
________~~~ _____________~~~ ______________

केटा :कालो मा कालो गाजल, रातो छ रिबन
{ तिम्रोनै लागी भनेर साचेको जीवन }______२
केटी :गाजलु आँखा अर्काको कान्छौ, नहेर रिबनमा
केटा :चुङ्वा दोबान { ख्याल ख्याल गर्दै बित्यो दिवन}______२
केटी :हङ्कङ शहर { गाउघर सम्झी झर्छ आशु धरर }______२

!!++स्वाइनफ्लु र यसबाट बच्ने उपाय++!!

अब यो संसारमा बाँच्नको लागि पनि गाह्रो पर्ने भयो । रोग पनि के के हो ? के के ? सन १९६८ सलामआ विश्वब्यापी रुपमा फैलिएको हन्कङ फ्लु, जसलाई विश्वब्यापी माहामारिको सङ्या दिएको थियो, सो भाईरसबाट त्यतिबेला १० लाख मानीसले ज्यान गुमाउनु परेको थियो । ठीक त्यसै गरेर सन २००९ को एप्रिल महिनादेखी स्वान फ्लु नामक रोग " ए एचवान एनवान भाईरस" मेक्सिकोमा पहिलो पटक देखापर्‍यो । यो रोगले अहिले सम्ममा विश्वको ७४ वटा मुलुकको भ्रमण् गरी सकेको छ । नेपालमा समेत यो रोगले २२ जनालाई आक्रमण गरी सकेको छ, अब यो रोगको नियन्त्रणको बारेमा नेपाल सरकार तथा स्वास्थ्य मन्त्रालयले के कस्ता कदमहरु चाल्ने हो । त्यो आफ्नै ठाउमा छ तर हामीले पनि आफुलाई यो रोगबाट बच्चाउनको लागि तल लेखिएको केही उपायाहरु अपनाएमा धेरै फाईदाजनक हुने छ ।

निम्न कुराहरुमा ध्यान दिने हाइ ल

0१] भिड्भाडा तथा बजारमा नजाने ।
0२] साथीहरु सँग अंकमाल नगर्ने ।
0३] हाच्छिउ तथा खोक्दा रुमाल प्रयोग गर्ने साथै एकपटक प्रयोग गरेको रुमाल फेरी अर्को पटक प्रयोग गर्नु परे कृपया धोएर मात्र पुनप्रयोग गर्ने ।
0४] एकले प्रयोग गरेको रुमाल अरुले प्रयोग ।
0५] जथाभावी सिगान तथा खकार नफाल्ने।
0६] बस, प्लेन तथा रेलमा लामो यात्रा गरेर कत्तैबाट आएको भए आफ्नो स्वास्थ्य परिक्षण गर्ने र गराउने ।
0८] लामो यात्रा गर्नु परे आफ्नो सुरक्षाको लागी मुखमा माक्स लगाउने ।
0९] सकेसम्म नयाँ मानिस तथा सङ्खा लागेको ब्यातिको सामुने नजाने ।
१०] आँफै बिरामी हुनुहुन्छ वा आँफैलाई कम्जोर महसुस गरिरहनुभएको छ भने आराम लिनुहोस् । २४ धन्टाभन्दा बढी समय त्यसै नबस्नुहोस तुरुन्दै अस्पातल जानुहोस् ।

धन्यवाद!!

भिडियो ब्लग //साभार, नेपालीसमाज युके //

लोकतान्त्रिक गणतन्त्र नेपालका प्रथम प्रधानमन्त्रि तथा एकिक्रित नेकपा माओवादीका पार्टी अधक्ष्य पुष्पकमल दाहालले लन्डन भ्रमणको क्रममा आयोजित एक कार्यक्रम बिच ठट्याउली पारामा उपस्थित प्रबासी नेपालीहरुलाई सम्बोधन गर्दै, आफ्नो मन्तब्य राख्दै गर्नु भएको भिडियो ब्लग ।

राष्ट्रपतिको बानीले बेइज्जतीको डर ! "साभार नेस"

लेखनाथ अधिकारी, (काठमाडौं) मुलुकका प्रथम राष्ट्रपति डा. रामवरण यादवले बिहीबार सरकारको नीति तथा कार्यक्रम वाचन गर्नुहुँदा प्रत्यक्ष रूपमै सञ्चारमाध्यमबाट त्यसको प्रसारण हेरिरहेका थुप्रैले भने- ‘हत्तेरिका, के गरेको यस्तो ? कि आफै जान्नू, नभए सिकाउनेले त सिकाउनू।’

प्रसंग थियो, मुलुकका नम्बर १ व्यक्तिको पाना पल्टाउने शैली। राष्ट्रपति महोदय, हातको औंला चाट्दै थुक लगाएर पाना पल्टाउँदै गरिरहनुभएको थियो। एक त यसो गर्दा उहाँलाई विभिन्न कीटाणुको संक्रमणका कारण रोग लाग्न सक्ने स्थिति थियो भने दोस्रो मुलुककै नम्बर १ व्यक्ति जो र्सवसाधारणका लागि अनुकरणयोग्य पनि हुनुपर्ने हो, उहाँबाट के अनुकरण गर्ने त ? पाना पल्टाउँदा औंला चाट्ने- प्रश्न गम्भीर रूपमा उठ्न पुगेको छ।

‘उहाँ त आफै पनि मेडिकल डाक्टर, यस्तो कुरामा त ख्याल गर्नुपर्ने हो किन गर्नुभएन अचम्म लागेको छ’, -डा. रवीन्द्र समीरले नेपाल समाचारपत्रसँग भन्नुभयो- ‘स्वास्थ्यका हिसाबले पनि पेपरमा कीटाणु हुन सक्ने भएकाले उहाँ स्वयम्लाई असर गर्न सक्छ। उहाँले दिएको पेपर अरूले लिँदा पनि कुनै कीटाणु भए र्सन सक्छ, यति कुरामा त उहाँले कम्तीमा ध्यान दिनुपर्ने हो। झन् अहिले त स्वाइनफ्लुको महामारी नै छ, विश्वमा।’

राष्ट्रपतिले थुक लगाएर पाना पल्टाएको दृश्य देशभित्र मात्र होइन, विदेशमा पनि टेलिभिजनका दर्शकहरूले प्रत्यक्ष प्रसारणमार्फ हेरिरहेका थिए। मनोविज्ञानविद् डा. गंगा पाठक राष्ट्रपतिले बिहीबार र्सार्वजनिक समारोहमा देखाउनुभएको आदत बच्चादेखिकै बानी हुन सक्ने बताउनुहुन्छ।

‘तर, देशको संवेदनशील पदमा रहनुभएका व्यक्तिले र्सार्वजनिक समारोहमा यस्तो हर्कत देखाउनु लाजमर्दो कुरा हो। राष्ट्रपतिजस्तो मान्छेले गरेको काम बच्चाले अनुकरण गर्न सक्छन्। उहाँबाट आखिर के सिक्ने त ? उहाँको पहिलादेखि लागेको बानी भए पनि र्सार्वजनिक समारोहमा त्यस्तो आदत नियन्त्रण गर्नुपथ्र्यो। तर उहाँले नियन्त्रण नगरेको देख्दा उहाँको अवचेतनले नै त्यसो गरेजस्तो देखियो’ -डा. पाठकको भनाइ थियो।

ठूलो ओहोदाधारीले विदेशमा पनि यसखाले गतिविधि नगरेका भने होइनन्। बंगलादेशका तत्कालीन राष्ट्रपतिले एकपटक राष्ट्रसंघको महासभामा बोल्ने क्रममा पाना पल्टाउँदा ठूलो आवाज निकालेको र नेक्स्ट पेज भनेकोमा हाँसो उत्पन्न भएको एकपटक हामीले सुनेका थियौं, पूर्वराजदूत तथा पूर्वशिष्टाचार महापाल केशवराज झाले भन्नुभयो- ‘राष्ट्रपतिलाई यस्ता सामान्य कुराको जानकारी राष्ट्रपति कार्यालयका कर्मचारी वा परराष्ट्र मन्त्रालयका कर्मचारीले नै दिनुपर्नेमा त्यसो नगरेर गल्ती भएको छ’ -उहाँले भन्नुभयो।

उतिबेला राजाहरूले यस्ता कार्यक्रममा भाग लिँदा पहिला नै ब्रिफिङ लिन्थे र ‘रिहर्सल’ गर्ने हुँदा यस्तो गल्ती देखिँदैनथ्यो’ -उहाँको भनाइ थियो। डा. समीर भने विदेशमा यसखाले भीभीआईपीले सम्बोधन गर्ने कार्यक्रममा एउटा सानो बट्टामा कपास राखेर पानी वा कुनै रसायन हाल्ने गरिएको र त्यहाँ औंला चोपल्दै पाना पल्टाउने गरिएको बताउनुहुन्छ। नेपालमै पनि बैंकहरूमा पैसा गन्दा त्यस्तो बट्टा प्रयोग गरेको पाइन्छ।

कतिपय प्रसंगमा भने विशिष्ट व्यक्तिले लिखितरूपमा बोल्दा पाना कुनै सहायकले पल्टाइदिने चलन पनि हुन्छ। तर, बिहीबार राष्ट्रपतिले नीति तथा कार्यक्रममाथि सम्बोधन गर्दा पाना पल्टाउने कुरामा कसैको ध्यान जाने त कुरै भएन, पिउने पानीसमेत राखिएको रहेनछ- ‘उहाँ वाचन गरिरहेकै बेला ‘मुख सुक्यो पानी खाऔं न’ भन्न पुग्नुभयो।

त्यसपछि केहीबेरमा बल्ल उहाँका लागि पानी आइपुग्यो। राष्ट्रपतिलाई पहिल्यै पानीसम्मको व्यवस्था नगरिएको प्रसंगमा संसद् सचिवालयका कार्यवाहक महासचिव मनोहरप्रसाद भट्टर्राईसँग नेपाल समाचारपत्रले जिज्ञासा राख्न प्रयत्न गर्दा बिहीबार राति उहाँले फोनमा भन्नुभयो- ‘म भीडमा छु। अहिले राम्रोसँग बुझिनँ है।’ फेरि सर्म्पर्क गर्दा उहाँ सर्म्पर्कमा आउन नै चाहनुभएन। किनकि पहिल्यै विषयवस्तु भनिसकिएको थियो।

सम्झन्दा खेरी हिजोजस्तो लाग्छ तर जबकी आउँला भाच्दा लगभग ९ बर्ष पुरा भई सकेछ, कुरा एस एल सिको हो । भन्ने गर्थे एस एल सि भनेको फलामे द्वारहो यसलाई पारर्गन सके अन्य ढोकाहरु पारगर्न खासै गाह्रो पर्दैन भनेर आफु भन्दा अग्रज अभिभाबकहरु भन्ने गर्थे । एसएलसी को परिक्षा समाप्ती पछी परिक्षाको नतिजाको पर्खाइमा दिनहरु गन्दै बसेको थिए । एकदिन रेडियो नेपालको समाचारमा एस एल सि परिक्षाफल प्रकासित भएको अखबार सुन्न पाए मेरो मुटुले गतिमा धेरै परिवर्तन गर्‍यो मनमा धेरै खुल्दुली भयो । के गर्ने ? म बसेको ठाउमा संचारको आभब थियो, भनऔ त्यहा टेलिफोन समेको पनि सुबिधा थिएन जुन समयमा । पत्र पत्रीका, अनलाई मध्यम भनेको त कुन चरिकोनाम हो कतिलाई थाहै थिएन । र आफ्नो रिजल्ट थाहा पाउनको लागी म आफ्नो सदरमुकाम ताप्लेजुङ् आउनु पर्ने भयो र म बिहान सबेरै उठेर सदरमुकाम तर्फ लागे। बल्ल तल्ल साझपख सदरमुकाम पुगे र बजारमा गोरखापत्र खोजे कत्तै भेटिन भर्खर बिरटनगर, झापा सम्म मात्रा आउँदै गरेको समाचार त्यहाका ब्याबसयीहरुले बताये अब मैले के गर्ने?? झापामा आफ्नो परिवारअलाई फोन गरे त्यहा पनि गोर्खापत्र बजारमा रहेनछ । र सिराहामा मेरो एकजना साथी टेक्नेसियन पेसामा कार्यरत थिए उनलाई फोन गरे र एउटा गोर्खापत्र किन्न लगाये । अनी मेरो बिधालयबाट सेन्टअप परिक्षा धेरै कडाईका साथ भएको हुनाले १५ जनाले मात्रा परिक्षामा सामेल हुन पायौ, मेरो साथीलाई हामी सबैजनको सिम्बल नम्बर दिए र १५ मिनेट पछी मैले फेरी फोन गरे र मलगायत १२जना पास भएको रहेछौ । ३जना साथीहरुको नमवली प्रकाशन हुनसकेन रहेछ, र घर फर्कन्दा बाटमा सबैले मलाई सोध्न थाले मेरो रिजालट के भयो? के भयो ?? भन्दै मैले तिनजना कसरी फेल भएको कुरा सुनाउ? मैले भन्नै सकिन स्यम् फेलभएका साथीहरुले पनि सोधे मैले मनले नमानी नमानी ढाटी दिये रिजालट को लागी अहिलेनै निश्चित छैन मैले पनि गोर्खापत्र हेर्न पाइन भनेर कुरा टाडे त्यसैले अझै पनि एसएलसी परिक्षाको नतिजा प्रकाशन भयो भन्ने सुन्दा मेरा ति अतितका दिनहरु र ति मेरा समस्त कक्षाका साथीहरुलाई सम्झैदिन्छ र खुशी लाग्छ । यो मेरो एस एल सि को अनुभवहो।
यो बर्ष परिक्षार्थी मध्ये ६८.७४ प्रतिशत विद्यार्थीलाई खुशी छभने अन्यबाकि परिक्षार्थिहरु दुखी हुनुहुन्छ तर असफल विद्यार्थीहरुले आफ्नो आत्मबललाई दर्हो बनाइ सफलअताको मार्गमा लम्कनकोलागी आफ्नो प्रत्एक गतिलाई परिवर्तन गर्ने सल्लह र सुजप अनी सफल परिक्षार्थिहरुलाई सदबहार यसरीनै सफलता हासिल गर्दै जानुहोला भन्दै उज्वल भबिश्यको कामना शाहीत यो बर्षको एस एल सि शिर्सक बाट ओझेल पर्दछु । सेवारो !!
तपाईंको एस एल सि नतिजा हेर्नको लागि यहाँ क्लिक गर्नु होस्

आदाणिय पाठक ब्रिन्द म ३ महिना अगाडिदेखी ब्यातिगत कारणबिशेषले अती ब्यस्त रहेको हुनाले नयाँ प्रकाशनमा ढिलाई भएकोमा हृदय देखिनै क्षमा चाहन्छु । DB Liwang

प्राकृतिक सौदर्यताको धनि देश नेपाल // पाहुनाको कोशेली// {भिडियो ब्लॉग}

विविध प्राकृतिक सौदर्यताको धनि देश नेपाल भनेर विश्वलाई र्सवविधितै छ । त्यसमा पनि पर्ुवअञ्चलको एक रमणिय स्थल यासोक पान्थरको बारेमा यहाँ विस्तृत जानकारी गरिएको छ ।
कृपया एक पटक तपाईको अमुल्य समयलाई यहाँ खर्च गरिदिनु होला ल...........................!





भिडीयो / जयन्ती लिम्बु, हालः युके

यो दोहोरी हेर्नको लागी पच्छी नपर्नु होला है ल !

हरेर्नुना यी अमेरीकिन महिलाले नेपाली लोक दोहोरी कसरि गाएकी? नेपालीहरुले त यस्ता नेपालीको पहिचान गर्ने साराकुरा बिर्सन थाले तर विदेशिहरुले रुचाउदा रहेछन !

बुझ्नेले हेरी दिनु होला, नबुझ्नेले चीत दुखाई दिनु होला.....

म मेरो मनको कुरा ओकल्दै छु

म त एउटा अन्जान बटुवा
हिंड्न मात्र सिक्दै छु
म त एउटा मनुस्यको चोलामात्र हो
मान्छे बन्न सिक्दै छु
म त एउटा झुपडिको पाले हुँ
मनको महल बनाउन खोज्दै छु
तर सक्दिन म बनाउन'महल दौलतको

जहाँ हुन्छ आबश्यक दौलतको
त्यहा आफुलाई ठहराउन सक्दिन
म त एउटा गरीबको छोरा
मुफतका बस्तुको खोजिमा छु
मुल्यवान बस्तुकमा भागढौड गर्दछु
त्यसैले म गरीब छु
म मनको मलायन छु
म मेरो मनको कुरा ओकल्दै छु

तपाईहरुको लागी एउटा गीतहै ल प्लीज प्ले बटनमा थिच्नुहोला !

मरुभुमी बाट आमालाई सम्झेर "एउटा चिठ्ठी"

आमा! यो बिरानो मुलुकमा बाध्यताले काम गरिरहनु परेको छ । यहाँको हालआमालाई सुनाउनु अघिनै भक्ककानोको बाँध फुटेर भुइभरी रलवल छरिन थाल्छन् । समग्रमा तपाईको आर्शिबादले आजको मितिसम्म आरामै छु । हो आमा, म सानी छँदा आँगनबाट दाउरा ल्याइर अगेनामा आगो जोड्नतपाईले भन्नुहुँदा नाई म सक्दिन भन्दै तपाईसँग फन्केर हिँडेको दिन सम्झेर रोइरहेकी छु । सक्नु हुन्छ भने ती दिनहरु फेरि फर्काइदिनुहोस् आमा ! आज तपाईको मायाको अभावमा यो विशाल मरुभुमिको अनकन्टार सहरभित्र पागलैपागलको हुलबीच रोइरहेकी छु ।
आमा तपाईलाई कस्तो छ ? सुखमा हुनुहुन्छ कि दुःखमा? सुखत कसलाईपो छर ? सबै दुःखमै छनयहा । तपाईजहाँ र जुनसुकै अवस्थामा रहुनभए पनि सुखमानेर बस्नुहोस् खुसी भएर बाँच्नुहोस ।
आफ्ना सपना पुरा गर्ने रहरले आज मजस्ता थुप्रै अन्य नारी पनि यहाँ विदेशीको दास हुन बाध्य छन् । यदि आफ्नो मातृभूमिमै रोजगार पाइन्थ्यो त यो विरानो मुलुकमा नुनिलो आँसुको घुट्को पिएर किन काम गरिबस्नु पथ्र्यो र- यहाँ म लगायत अन्य नेपाली चेली पनि दुःखैदुखमा छन् ।
हामी आफ्नै रहरले दुःखको सागरमा फसेका हौं ।तै पनि भोलिको सुनौलो भविष्यको आशा गरेर संर्घष्ारत जिवन बिताउदै आईरहेका छौ । र्सर्ंघष गरेरै जिवनलाई बचाइराख्ने अठोट गरेका छु मैले पनि । मानिस भएर जन्मे पछि आफु हारेर होइन, दुःखलाई हराएर बाच्न सिक्नु पर्छ भन्ने तपाइको उपदेशलाई आत्मासाथ गर्दै म त्यहि बाटोमा हिड्दै छु आमा!
म कसरी सुनाउ यहाँको हालत-- हामी यहाँ रुसी कथाका बालपात्र "भाङका"को हालतमा छौं । जसले हेरिङ्ग माछालाई उल्टोबाटो केलाउदा सबै ब्रि्रन्छ र मालिकले त्यहि माछाले उसको मुखमा र्हिकाउदा धेरै टाढा रहेको हजुरबुबाको नाम लिएर बचाऊ हजुरबा भनेर द्मयालमा बसी ऊ रुन्छ, जब कि उसको रोदन सुन्ने त्यहाँ कोहि हुदैन ।
एक दिनको कुरा मालिको नाबालक छोरालाई सुताउन कोक्रो हल्लाईरहँदा नाबालक निदाउनु अघि ऊ आफै निधाएछ । त्यो दिन भाङकालाई मालिकनीले बाल्टिनमा पानी हालेर टाउको डुबाउदै र उठाउदै गर्दा हिक्क-हिक्क गर्दै बालक भाङकाले भनेका थिए, हजुरवा! तपाईले जे काम लगाउनुस्, मलाइृ कुटुनुस्, बरु त्यो मान्न तयार छु तर यहाबाट जसरी भए पनि मलाई गाउँमा लैजानुस् । उनले जानी नजानी चिठ्ठी लेखेर बिनाठेगाना पत्र मन्जुसामा खसालेका थिए । हो आमा हामी पनि त्यहि बिशाल मास्को शहरको धनाड्यको घरमा गरिब नोकरिको जिवन बिताईरहेका बालक भाङकाकै हालतमा छौ । यहाँ बन्द प्रखाल भित्र जे पनि हुन सक्दोरहेछ । तर जति चिच्याए पनि सुनीदिने कोहि छैनन् । हामी नेपाली चेलीमाथि भएको अन्यायलाई मालिक घरमा नभएको बेलामा द्मयालबाट बाहिर हेरेर आँसुको रुपमा आफैले पिउनुबाहेक केहि उपाय नहुँदो रहेछ आमा!
प्रायः सबै नेपाली नारी घरायसी कामनै गर्छन । यहाँ कैयौ नारीमाथि रोजगारदाताले गरेको शोषणको बयान गरिसाध्य पनि छैन । अझ कैयौ नारीले त आर्थिक,श्रम र यौनशोषणजस्ता दर्ुर्ब्यवहार पनि सहनुपरेको सुनेकी छु । भगवानको कृपा र हजुरको आशिर्वादले त्यति साह्रो विपत्तिचाहिँ खेप्नुपरेको छैन। भोली के हुन्छ-त्यो त कसलेपो भन्न सक्छ र - सरकारी र गैरसरकारी पक्षबाट ती विभिन्न कोणबाट शोषणमा परेका नेपाली चेलीको उद्धार गर्ने प्रयास गरे उनीहरुको कल्याण हुने थियो । आमा, छिट्टै पुनमिलन हुने आशा गर्दै यो सन्देशका साथ आजलाई पत्र बन्द गर्दछु !


तपाईकी संर्घष्ाशिल छोरी
जानुका भण्डारी
हालः लेवनान
सभार:राअसा दोहा

खाडीमुलुकमा महिला कामदारको पिडा

खाडी मुलुकमा नेपाल सरकारले घरेलु कामदारको रुपमा नेपाली महिलाहरुलाई नपाठाउने प्रावधान बनाएको भए पनि दलालहरु मार्फत भारतको बाटो हुँदै । कतार लगायत अन्य खाडीमुलुकमा घरेलु कामदारको लागी नेपाली महिलाहरु यहाँ आउने क्रम दिनानु दिन बड्दै गइरहेको छ । भरखरै मात्र नेपाल दुताकासको सरणमा आएका केहि नेपाली चेलीहरुलाई बिभिन्न संसस्था अनि बुद्धि जीवी तथा सहयोगी भावना भएका नेपालीहरुको रोहवरमा ति पिडीत चेलीहरुलाई प्लेन टिकेट उपलब्ध गराइ नेपाल फर्काएको केहि दिन वित्न नपाउदै । विदेशमा गएर आफ्नो नयाँ जिवनको सुरुवात गर्छु मेरो नामको पच्छि झुण्डीएको गरिवी शब्दलाई हटाउने छु । मेरो उज्वल भबिश्यको निर्माण गर्ने छु भन्ने बृहत सपना बोकि २ महिना अघी कतार आएकी, दमक-११, मालपोत टोलकी राधिका लिम्बूको पनि अन्य नेपाली चेलीहरुकोझै दयनीय अवस्था भएको छ । उनि नेपालबाट यहाँ आउन अगाडी एजेन्टले आफुलाई कम्पनीको कामको लागी पठाउने र मासिक तलब पनि ७५० कतारी रियल दिने प्रतिबद्धता गरेका थिए रे । र काम भने अफिसमा चियाँ बनाउने र बगैचामा पानी लगाउने भनेर तर राधिका जव कतारमा आइ पुगिन र उनिलाई थाहाँ भयो । उनि कम्पनीको कामको लागी नभई घरेलु कामको लागी आएकी रहेछिन् । त्यो पनि एक पाकिस्थानी परिवारमा। त्यसैले उनीले जुन घर मालिक को दुर्व्यबहार र अन्य समस्यालाई झेल्न नसकेर अहिले दुताबश्को शरणमा छीन । यसरीनै झुट आस्वसन देखाई सिधा-साधा नेपालीहरुलाई ठग्ने क्रम दिनानु दिन बृद्धि भईरहेकोछ । त्यसैले नेपाली दिदि-बहिनी तथा दाजुभाईहरु हामी आफै सजक हुनु नितान्त आबश्यक छ ।
नपाली पुरुष तथा महिलाहरु जो कोही पनि बिदेशिनु कुनै रहर होइन । यो आ-आफ्नो बाद्दयता हो । गरिवी, बेरोजगारी, राजनितिक अराजकता जस्ता गम्भिर समास्याका कारणले गर्दानै नेपालीहरु बैदेशिक रोजगारीको लागी बिदेशिनु पर्ने बाद्दयता सृजना भएको छ ।
तर यस्ता समस्यामा परि ठुलो रकम दलाललाई अशुल गरि बैदेशिक रोजगारीमा आउने नेपाली कामदारहरुले । भनेको जस्तो परिश्रामिक ज्याला नपाउने, सम्झाउता अनुसारको सुविधा नपाउने । अझै जटिल समस्या महिला घरेलु कामदारहरुले झेल्नु परेको छ । घर मालिकको दुरब्याबहार, २४सै घण्टा काममा लादिनु पर्ने खान बस्नको उचित ब्याबस्था नहुने, जस्ता समस्याले गर्दा उनिहरुमा शारिरीक अनि मानसिक अशर समेत पर्न गएको यर्थात घट्नाहरु छन् । त्यसैले जो कोहि पनि बिदेशिनु अगाडी आफु के कामको लागी? कति मासिक तलब? कति घण्टा सम्म काम गर्नु पर्ने? के-के सुबिधाहरु छन? मेरो दक्षता अनुरुपको काम हो की होइन? भन्ने यर्थाथ जानकारी लिएर मात्र विदेशिनु पर्ने सल्लाह र सुभब छ । र नेपाली दिदिबहिनीहरुलाई मेरो अनुरोध खाडीमुलुकमा तपाईलाई कुनै दलालले घरेलु कामदारको निम्ती विबिध प्रलोभन देखाई फसाउने प्रयास गर्दै छन् भने । तपाईको जस्तोसुकै दयनिय आर्थिक अबस्था भए पनि घरेलु कामदारको लागी खाडी मुलुकमा नआउनु होला । ति दलालहरुले भने बमोजिमको कुनै पनि सर सुविधा पाउनुहुने छैन । त्यसैले बेलैमा बुद्धि पुर्‍यौ, आफ्नो अस्तित्व अनी इज्यतको सम्रक्षण गरौं ।

सेवारो! डि बि लिवाङ

Happy Valentine's...............

<
imikimi - Customize Your World!

अपील

आदाणीय लिम्बुवानवासी दिदीबहिनी तथा दाजुभाइहरू !

नेपाली जनताको त्याग तपस्या र बलिदानले आज मुलुकमा आमुल परिवर्तन भएको छ । विभिन्न समयमा भएका जनआन्दोलन र दशौं वर्षको जनयुद्धको उत्कर्ष्ा स्वरुप ०६२/०६३ को बलिदानीपूर्ण संघर्षपछि सामन्तवादको नाइके राजसंस्थाको अन्त्य भर्इ मुलुक संघीय लोकतान्त्रिक चरणमा प्रवेश गरेको छ । शदियौंदेखिको शोषण र उत्पीडनको बन्धन चुँडालेर आज सम्पूर्ण जाति, भाषा , धर्म, संस्क्रिती र क्षेत्रहरु आफ्नो अधिकार प्राप्तिको लागि जुटेका छन्‍ । यसै सन्दर्भमा आफ्नो एेतिहासिकताको आधारमा सम्पूर्ण् लिम्बूवानवासी जनताहरु लिम्बुवान स्वायत्त राज्य निर्माणका लागि आन्दोलित बनेका छन्‍ । लिम्बुवानवासी जनताको यही चाहनालार्इ मूर्त रुप दिन विगत धेरै समयदेखि उठिरहेको लिम्बुवान प्राप्तिको आन्दोलनहरुको सम्बोधन गर्न र लोकतान्त्रिक मान्यतामा आधारित लिम्बुवान स्वायत्त राज्य निर्माण्ाका लागि एकीक ृत र संगठित शत्तmिको आवश्यकता महशुस गरी लिम्बुवान स्वायत्त राज्य निर्माण्ाका लागि संयुत्तm लिम्बुवान मोर्चा नेपालåारा आयोजना हुन गइरहेको विशाल जनप्रदर्शन र जनसभाहरु निम्न मिति, समय र स्थानहरुमा हुने भएकोले नयाँ नेपालको संविधान लेखिँदा विगतमा शान्तिपूर्ण्ा वा सशस्त्र रुपमा उठेका राजनीतिक मुद्दाहरुको दीर्घकालीन समाधानका लागि लिम्बुवान मुत्तmि मोर्चा, लिम्बुवान राष्टि्रय मुत्तmि मोर्चा (एकीक ृत नेकपा माओवादी), संघीय लिम्बुवान राज्य परिष्ाद (संघीय लोकतान्त्रिक राष्टि्रय मञ्च), नेपाल लोकतान्त्रिक किरात लिम्बू संघ (नेकपा एमाले), नेपाल लिम्बुवान स्वशासित संघ एकीक ृत (नेकपा एकीक ृत), लिम्बुवान प्रान्तीय परिष्ाद (राजमुपा), नेपाली कांग्रेस सम्वद्ध लिम्बूहरु र किरात याक्थुङ चुम्लुङबीच संयुत्तm लिम्बुवान मोर्चा, नेपाल गठन भर्इ विगतदेखि नै केन्द्रीय सरकारका प्रधानमन्त्रि राष्ट्रपति, सभाध्यक्ष्ा र राजनीतिक दलहरुलार्इ ज्ञापन पत्र बुभmाउनेलगायत विभिन्न दवावमूलक कार्यत्रmम गर्दै आइरहेको जानकारी गराउँदछौ । यसैत्रmममा स्वायत्त लिम्बुवान राज्यबारे २०६५ पौष्ा १९(२० मा धरानमा बसेको मोर्चाको विस्तारित बैठकले लिम्बुवान स्वायत्त राज्य प्राप्तिको लागि लिम्बुवानवासी सम्पूर्ण्ा जाति जनजातिहरुको अधिकारलार्इ सुनिश्चित गर्दै सरकारलार्इ दवाव दिन र स्थानीय स्तरमा जागरण्ा ल्याउन शान्तिपूर्ण्ा आन्दोलनको घोष्ाण्ाा गरेको जानकारी गराउँछौं । लिम्बुवानवासी आदरण्ाीय दिदीबहिनी तथा दाजुभाइहरूमा हाम्रो निम्न बमोजिम हुन गइरहेको शान्तिपूर्ण्ा विशाल जनप्रदर्शन र जनसभामा उपस्थित भर्इ संघीय लोकतान्त्रिक गण्ातन्त्र नेपालमा स्वायत्त लिम्बुवान राज्यको स्थापनामा सहयोग गर्न आह्वान गर्दछौं । उत्तm जनसभालार्इ मोर्चाको केन्द्रीय नेताहरुले सम्बोधन गनर्े जानकारी गराउँदछौं ।
विशाल जनसभा हुने मिति:र स्थानहरु:
माघ २२ गते ( ताप्लिजोङ जिल्ला पुmङ्‍लिङ बजार
माघ २४ गते ( पान्थर जिल्ला पेmदेम बजार
माघ २५ गते ( इलाम जिल्ला इलाम बजार
माघ २६ गते ( भmापा जिल्ला दमक बजार
माघ २७ गते ( मोरङ जिल्ला पथरी बजार
माघ २८ गते ( सुनसरी जिल्ला धरान बजार
माघ २९ गते ( धनकुटा जिल्ला धनकुटा बजार
फागुन १ गते ( तेह्रथुम जिल्ला मेयाङलुङ बजार
फागुन ३ गते ( संखुवासभा जिल्ला सिद्धपोखरी बजार

उपरोत्त विशाल जनसभापछि संयुत्तm लिम्बुवान मोर्चाको तर्पmबाट स्वायत्त लिम्बुवान राज्यको समर्थनमा १० लाख हस्ताक्ष्ार संकलन गरी सरकारलार्इ बुभmाउने साथै चैत्र पहिलो साता विशाल जनसमूहको उपस्थितिमा एकात्मक केन्द्रीक ृत राज्यसत्ता घेराउm गनर्े कार्यत्रmम रहेको छ ।

संयुत्त लिम्बुवान मोर्चा, नेपाल

जुनि जुनि सँगै सँगै जिउन पाए हुन्थ्यो

++RISHI++

बिहानिको लालि सँगै रङ छर्न पाए हुन्थ्यो
कोयली सँगै पालुवामा गाउन पाए हुन्थ्यो
गित बनि मधुमासमा नाच्न पाए हुन्थ्यो
तारा बनि जुन सँगै लुक्न पाए हुन्थ्यो
छितिज पारि मिर्मिरे मा रम्न पाएहुन्थो
जुनकिरिले मलाइ पनि मित लाए हुन्थो
जुनि जुनि नछुटिने पृत लाए हुन्थो
सहि दिन्थे बिर्सिएर सबै सबै घातहरु
बिर्सि दिन्थे चोट पनि थामिदिन्थे हात हरु
गई दिन्थे ढुङ्ग पुज्ने मन्दिर बरु लाने भए
खाइ दिन्थे बाचा कसम भए भरको खाने भए
उमङ्ग छन मनभरि रहर छन तन भरि
सपना धेरै साचेको छु सजेको छ आखा भरि
नत मैले दौलत मागे नत मागे सुनचादि
नत मागे ऐस आरम नत लाएबिन्ति
खालि एउटामन मागे, मागे एउटा माया
लुटपुटिने काख मागे, मागे एउटा छाया
त्यसैले नै बिन्ति गर्छु माया पाए हुन्थ्यो
जुनि जुनि सँगै सँगै जिउन पाए हुन्थ्यो
त्यसैलेनै जुनकिरिले मित लाए हुन्थ्यो
जुनि जुनि नछुटिने पृत लाए हुन्थ्यो

blogs.mp3 -

कसैले बुझेनन् मनको पीडा "विचार"(साभार//रासा)

विष्णु मायाँ
हाल-दोहा कतार


अविछिन्न आफ्नै पारामा दौडिरहेको यस जिन्दगीमा कुनै लक्ष्य प्राप्तिका लागी टन्टलापुर घाममा खटिनुपर्ने रहेछ । कोहिबेला घनघोर वषर्ात्मा होमिनु पर्ने रहेछ । सफलताको शिखर चुम्न चुनौतीको कठोर यातनासमेत हाँसीहाँसी सामना गर्नु पर्ने रहेछ । जहाँ मानविय भावना प्रेम, दयाँ जस्ता भावनाका गुणहरुलाई समेत पराइको आँचलमा सुम्पिएर जीवनको आदर्शलाई खोक्रो बनाएर आफ्नो लक्ष्य र सपना साकार पार्नुपर्ने रहेछ ।

यो कस्तो विवस्ता होला? यो कस्तो मजबुरी होला? आफ्नो परिचय आफ्नो मौलिकता समेत पैतालामा राखेर जीवनको आवश्कता पुरा गर्नुपर्ने किन? महान नेपालीको गौरवलाई समेत बेवास्ता गरेर नेपालीको छाँतीमा बदनामीको कालो पोतो पोत्ने यो विवश क्षण, यो मजवुरीको मुटु चिरिने विवशताको क्षण कसले दिएको? कोहीसँग उत्तर छ? नेपालीले ४५ ड्रि्रीको घाममा गैती र बेल्चा हान्नु पर्ने बिवश परिवेश कसले सिर्जना गरेको? सिउँदोको सिन्दुर र हातको खन्खन चुरीलाई चटक्कै छाडेर पराइको आँगनमा पराइको गुलामी गर्ने यो महान् अवसर कसले दिएको? समाजको तिखो बचन, सभ्य र सुसज्जित नामले चिनाउने समाजले आज एक अवला नारीलाई शोषण र दमन गर्ने मनसाय बोकेर आफ्नो स्वार्थ मनोकांक्षा तृप्त नहुँदा विभिन्न आरोप एवं लाल्छना लगाएर परिवार/समाजदेखि टाढा पुर्‍याउछन्, यो अधिकार कसले दिएको ? कोहिसँग उत्तर छ?

लोकतन्त्रर र प्रजातन्त्रको नाममा लाखौं नेपाली चेलीको सिउँदोको सिन्दुर पुछिएका छन् । यो कसले बुझेको छ? नारी स्वतन्त्रताको नाममा विभिन्न गोष्ठी सभाहरु सम्पन्न भएका छन् तर कसैले सोचेका छैनन् । ग्रामीण भेगमा जो दासताको सिकार भएर परिवारबाटै पीडित हुँदा आत्माहत्या गर्ने बाहेक विकल्प छैन ।
के त्यहाँ लोकतन्त्र, प्रजातन्त्र, नारी स्वतन्त्रता जस्ता परिवर्तित सोच र अधिकार पुगेका छन् त- एक छाकका लागी २४ घण्टा खटिँदा पनि विभिन्न आरोप लाल्छना लगाएर बदनामीको तितो बचन सहनर्ुपर्छ,नारी अधिकार परिवर्तनको नौलो किरण खाई, कहाँ छ??

Tribhuwan International Airport KTM " Copy from DC Nepal"

!!एउटा जिवनको प्रेम !!

मानव जिवनको आ-आफ्नै रुपरेखाहरु हुन्छन् । जो कसैले बनाउन अनि भत्काउन सक्दैन । जसलाई उपरवलाको देन भनेर बुझिन्छ ।

म सानो छदा देखीनै चञ्चले अनि मिलनसार स्वभाबको थिए । र त्यो बाल्यकालको स्वभावलाई अहिले सम्म पनि मैले सुरक्षीत राख्दै आएको छु । सायद म अलिक चुलबुले स्वाभावको भएरनै होला ! मैले जिवनमा अनगिन्ती प्रशंसाका विषयहरुलाई चुम्न पुगे भने, त्यतिकै तिरस्कारहरु पनि ।
कुरा केही समय अघिको हो । म त्यो समयमा १६/१७ बर्षो थिए । मानव जिवनको त्यो बखत भनेको चन्द्रमालाई पृथ्वीमा मिलाउने र अकाशका ति ताराहरुलाई आफ्नो अन्जुलीमा अर्टाई राख्न सक्ने साहस आउने गर्दछ ।
सायद भाग्यको रेखामानै त्यस्तै कोरीको थियो होला । प्रसंग यस्तो छ ...........! म सानै देखि पत्र पत्रिका भने पछि हुरुक्कै हुन्थे । दैनीक, साप्ताहिक अनि मासिक सबै खाले पत्रपत्रिकाहरु हर्ेर्ने गर्थे । एक दिन मैले पर्ुवअञ्चलको लोक प्रिय मासिक पत्रिका "सगरमाथा सौगात" हर्ेर्ने अवशर पाए । मैले जुन मेग्जिनको भित्री अंगहरुलाई पल्टाउदै अघि बडिरहेको थिए । अचानक पत्रमित्रता स्तम्भ भएको पृष्ठमा आखाँ जुध्न गयो । र मैले पनि आफुलाई जहा समाबेश गर्ने साहस गरे । अनि तत्काल सम्पादक मण्डललाई मैले सर्म्पर्क गरे र मैले आफुलाई पत्रमित्रता स्तम्भमा समाबेश गर्न सफल भए ।
एक दिनको कुरा हो म कलेज बाट घर तर्फर्फकन्दै थिए । मेरो पछि-पछि एक जना दाई साइकलको बेल मार्दै म भएकहाँ बेगमा आदै हुनुहुन्थ्यो । उहाँ केहि नजिक आइ पुग्नु भयो । उहाँ हुलाकी दाई हुनुहुन्थ्यो । हुलाकी दाईलाई मैले नमस्कार दाई अनि यति बेगमा कहाँ सम्म लाग्नु भा- भनेर उहाँलाई सोधे । उहाँले भन्नु भयो मैले भाइको कोशेली लिएर आएको हो भन्दै एउटा रजिस्टर पत्र मेरो हातमा थमै दिनु भयो । मलाई धरै खुलदुली लाग्न थाल्यो यो कसले लेखेको होला- कहाँ बाट आएको हाला- भन्दै मैले हत्तार हतार पत्र खोले हतारमा पत्रनै च्यातीएछ । पत्र यसरी सुरुवात गरिएको थियो ।

मिती २०५७ साल ०२ / २२

हृदयी स्पषर्ी अदृश्य मित्र रोहन जी.(नाम परिवर्तन)......!
अविरल सम्भनाको साथै अनमोल मायाँका अनुपम लहरहरु...........!! सायद तपाइलाई अनौठो महसुुुस भइरहेको होला, बसन्तको पालुंवाले मिठो सुवास उर्ढाई ल्याए सरि, अचानक अपरिचित मित्रको पत्र हातमा पर्दा कृपया अन्याथ नसोचि दिनुहोला । तपाइले सगरमाथा सौगातमा पत्रमित्रता स्तम्भ सहित आफ्नो एउटा रचनालाई पनि प्रस्तुत गर्नु भएको रहेछ । मलाई धैरै राम्रो लाग्यो । र तपाई सँग परिचित हुने उत्साह जाग्यो त्यसैले मैले तपाईलाई २शब्द कोर्ने कसुर गर्दैछु । यदि मेरो गल्ती भए अन्जान मित्र सम्झी माफि गर्नु होला । सम्भब भए मेरो पत्रको प्रतिउत्तरमा आफ्नो २ शब्द कोर्न कन्च्यूर्साई नगरी दिनु होला भन्दै ओझेल पर्दछु ।

उहि अपरिचित मित्र
रोहीमा -नाम परिवर्तन)

यसरी लेखिएको एउटा अपरिचित पत्र मेरो हातमा पर्न सफल भयो । मेलै पनि त्यो पत्रको प्रति उत्तर दिनमा कन्चुर्साई गरिन । सहजै प्रति उत्तर दिन सफल भए। त्यसरिनै हामी विचको अदृश्य पत्र-मित्रताको यात्राले निरन्तर दिदै गयो ।
र त्यसरी हाम्रो मित्रतालाई अझ प्रगाढ बनाउनको लागी हामि बिच भेट हुने सल्लाह पनि धेरै पटक भयो । खोई..समय र परिस्थितीको खेल भनौ या त .................कहिले भेटको अवशर मिलेन । पत्रचार निरन्तर चलि रहेको हुन्थ्यो । हाम्रो मित्रताको यात्रापनि ५ बर्षवितिसकेको थियो । त्यतिकै एक अर्का विच भेटनै नभई म आफ्नो अधुरो जीवनको उज्यालो मार्गको खोजिमा बैदेशिक भुमी तीर हानिए । तर पनि मैले आफ्नो विगतका ति बाचा बन्धनहरुलाई तोड्न सकिन । किनकी हामी जहिले पनि एकले अर्कालाई जिवनमा कहिले पनि नभुल्ने जस्तो सुकै अवस्थामा पनि मित्रताको सम्बन्धलाई कायमनै राख्ने अठोट गरेका थियौ । म आफ्नो मात्रि भुमिदेखि केहि टाडा रहेर पनि उनीलाई पत्रचार नगरि बस्न सकीन । हामी बिच पत्रचार भई रहयो ।
त्यो अदिृश्य मित्रताले थाहै नपाई सात बर्षपुरा गर्न लागेको थियो । यसरी सात बर्षसम्मको मित्रतामा कहिले काहि पत्रमा फोनमा केहि रेला ठठ्ठाकाकुरा हरु पनि हुन्थे । तर उनिलाई मैले कहिले जिवन साथी बनाउछु भन्न सकिन् र उनिले पनि ....................

मैले उनीलाई नदेखे पनि मलाई यति कुरा स्पष्ट थियो । उनि इमान्दार, सहनशिल अनि एक योग्य महिला हुन भनी। र उनिलाई पनि मेरो बारेमा सबैकुराको जानकारी भइ सकेको थियो । यसरि पत्र-मित्रताको लामो यात्राले एक दिन अचानक अर्कै रुप लिन पुग्यो । उनले एउटा कुरा नलजाई कन भनिन् मलाई । सायद उनिले मेरो मनलाई राम्रोरी बुझि सकेकी थियीन होली । तर मैले हामी बिचको मित्रतालाई अझ प्रगाढ बनाउनको लागी कहिले पनि उनी माथी चाहेर पनि त्यस्तो कुनै प्रस्ताव राख्न सकिन् । जब कि उनीले बाटो खोलिन् मैले पनि त्यो गोरेटो लाई आत्मासाथ गर्न बाद्य भए । भन्नु पर्दा मलाई पनि उनको आबश्यकताका मुनाहरु पलाउन थालेका थिए । मैले पनि उनिलाई सहर्षस्वीकारे । र हाम्रो मित्रताको सम्बन्ध त्यो दिन देखि प्रेम र प्रेमीका परिणत भयो । त्यो सात बर्षपछिको अति मिठो फल थीयो ।
समय यसरिनै दिन पछि रात, रात पछि दिन गर्दै चलिरहेको थियो । समयले पनि थाहै नपाई कति चाडो कोल्टे फेरेछ । जवकी हाम्रो प्रेम यात्रा ६/७ महिनाको ढौडानमा थियो । एक दिन एका विहानै मैले उनिलाई फोन गर्नै कसुर गरे जुन दिन अति महत्वपर्ुण्ा दिन थियो "भ्यालेन्टाइन डे" । जो प्रेमी र प्रेमीका बिचको अति महत्वपर्ुण्ा दिन र मैले उनको नम्बर डायल गरे । लामो रिङ्गङि भयो कसैबाट पनि फोन रिसिब भएन । फेरि रि डायल गरे...........एक सानो बच्चीले फोन उठाइन् ! मैले ति बच्चीलाई रोहिमालाई देउन नानु भन्न पनि सकेको थियीन ती बच्चीले हत्तार हतार तोते बोलीमा अंकल रोहिमा आन्टी त हुनुहुन्न । उहाँ त अंकलको घर गई सक्नु भयो । भनीन् ! मैले कसरि विश्वास गर्ने - सायद नम्बर गल्ति भयो होला भनी मैले पुन डायल गरे उनकी बहिनी स्वस्तिकाले फोन उठाइन । उनि बोल्न साथ मैले स्वास्तीका हुन भनी ठम्याउन सके । उनीले पनि मलाई चिनीन् । मैले कुरा गर्नुनै पाइन उनिले कुरा गर्न थाली सुन्नु त ! म आज तपाईलाई कसरी सम्झाउ - के भनौ - भन्दै भनी मैले भने के भाको हो त्यो त भन! भने उनिले सरिल म दिदिको तर्फाट धरै माफी माग्दछु । मलाई पनि थाहा छैन दिदिले किन यस्तो निर्णर्य गरिन भनेर । भन्दै माफीका कुराहरु गर्न थालिन उनीले मलाई सम्झाउन कुनै आबश्यक नभएको कुरा भनी दिए । केहि छैन स्वस्तिका आखिर मान्छेले भाग्य बनाउदा बनाउन सकिन्न र भत्काउदा भत्काउन सकिन्न, जीवनमा मान्छेले जति पनि हार र जित जस्ता परिमाणहरु सँग सम्मन्ध कायम गर्दै जान्छन ती सबै लेखन्तका कुरा हुन । जो मानिसको जन्मको छैठौ दिनमा लेखिएको हुन्छ । भन्ने विश्वास छ भन्दै उनिलाईनै सम्झाउन सफल भए । जति मनमा पिडाहरु त थिए तर मैले के गर्ने-- त्यति कलिलो मायाँको मुनालाई चटक्कै निमोठ्दा कसको मन नदुख्ला र -- तर म मेरो भाग्यलाई दोस दिन्दै चित बुझाउन बाध्य भए ।

यो सब कसरि भयो त-
ं
जहिले पनि मायाँ गर्नेहरु मायाँलाई धन सम्पत्ति, जात भात सँग जोख्न हुन्न, मायाँ अन्दो र निश्चल हुन्छ भन्छन तर होइन रहेछ । मायाँ कसैले स्वार्थको लागी पनि गरेको हुदारहेछन् । जबकी म सामान्य आयस्रोत को ब्यात्ति थिए । त्यस विच म भन्दा मुल्यवान, दौलतको धनी एक जवान राहिमा माथि आई लागेछ । रोहिमाले जिवनका सारा बाचा बन्धनलाई भुलि मेरो मायाँलाई सम्पतीमा दाँजी दिइन् । जबकी मलाई थाहाँ भो मायाँ भन्ने कुरा पैसामा विग्दोरहेछ। जसको किन बेच पनि हुदो रहेछ । त्यस पश्चात जिवनमा कहिले पनि मायाँको जालमा नपर्ने अठोट गरे । जीवनमा आँशु पिएर भए पनि एक्लै जिउने आफैले बाचा गरे । जवकि युवतीहरु देख्न बित्तिक्कै घृणा जाग्दथ्यो । सबै युवतीहरु धोकेवाज हुन्छन भन्ने लाग्दथ्यो । युवतीहरुलाई कहिले पनि नजिक बाट हर्ेन सकिन !


समयले पनि निक्कै लामो फड्को मारि सकेको रहेछ । त्यो सागर भन्दा पनि गहिरो घाउ धेरै पुरानो भई सकेछ । जसको दुःखाई पनि भुलि सकेको रहेछु । एक दिनको कुरा हो । जुन नयाँ बर्षनयाँ दिन अनि विहानीको र्मिमिरे उसासँगै एउटी अपरिचित युवती सँग परिचित हुन पुगे छु । उनकी नाम पनि कति राम्रो- चाँदनी रहेछ-नाम परिवर्तन) । चाँदनी सँग मेरो कसरि परिचय भयो त- एक्कैसौ सताब्दीको महत्वपर्ुण्ा संचार माध्यम अनलाई मार्फ उनीलाई भेट्न सफल भए । उनि साच्चैनै चाँदनी झै रैछे । उनको त्यो कोयलीझै मोहनी बोली, ति गाजलु आँखा, स्याउझै राता राता गाला देख्दात मैले ति बिगतका गहिरो घाउलाई पनि बिर्सन पुगेछु । अनि ति युवतीलाई अब्याक्त पे्रम गर्न थालेछु । म उनिलाई कति मायाँ गर्थे.....- त्यो कसैलाई थाहाँ थिएन । मात्र मलाई...........किनकी त्यो उनि प्रतिको मेरो अब्यात्त प्रेम थियो ।
जुन दिन सेप्टेम्बर २८ तारीकको दिन थियो । त्यो दिन उनीको जन्म उत्सब रहेछ । मलाई पनि उनिले त्यहाँ निमन्त्रण गरिन । मैले चाँदनीको परिवारलाई चिनेको थिइन । । जुन दिन विहान सबेरै देखि म चाँदनीको जन्मदिनको शुभकामना दिन जानलाई हत्तारीन्दै थिए । भर्खर पलाउदै गरेका जुगाँ र दारी पनि सेवीङ्ग गरि आर्कषक बनि चाँदनीलाई शुभकामना दिन जाने तयारी गर्दै थिए मैले आफ्नो सारा कार्यहरु सिद्धी गरे र आफुले रोजेको जिवन साथी चाँदनीलाई जन्मदिनको शुभकामना मात्र होइन। उनलाई मेरो जिवन सङ्गनिीनै कायम गरि घर र्फकने महान विचारका साथ स्पेसलिष्ट उपहार लिएर म मोटरसाइकल चडेर चादँनीको घर तर्फलागे ।



म चादँनीको घरमा पुगे धुमधाम साथ कार्यक्रम भईरहेको थियो । त्यहाँ चाँदनी मेरो प्रतिक्षामा थियीन । उनि मेरो बाटो कुरेर बसेकी रहेछिन् । केक काट्ने बेला भएको रहेछ । म अलिक अवेर भएकोले गर्दा उनी टोलाई रहेकी थियीन । सबैले उनलाई केक काट्न आग्रह गरिरहेको रहेछन् । तर उनि मेरो पर्खाइमा बसेकी रहेछिन् । म त्यहाँ पुग्न साथ स्वागतका ताली र पटकाहरु पड्कन सुरु भयो । चाँदनीलाई मैले हेप्पी वर्थडे टु यू चाँदनी भन्दै अंकमाल गरे । र मैले लगेको उपहार उनिलाई थमाए । चाँदनीले केक पनि काटिन् । र उनको पिता गगन् सिं स्टेज अघि आई एटेन्शन प्लीज ! यहाँ उपस्थित समस्त महानुभावहरु आजको दिन मेरी छोरीकी जन्मदिन महत्सव मात्र नभै दास्रो अवशर पनि हो । भनी बाबाले एनाउन्स गर्नु भयो म खुसिले गद गद भए मैले जे सोचेर आएको थिए त्यहि भयो । मैले केहि बोल्न पनि सकिन मैले चाँदनीलाई हेरी रहे सबैको आँखा म कहाँ केन्द्रीत थियो । मलाई लाज पनि भयो । चाँदनीकी पिताले फेरी भने "उपस्थित महानुभाबहरु मेरी छोरी चाँदनीको जीवन साथीको परिचय त दिनै पर्यो। उहा हुनुहन्छ । चाँदनीकी क्लास प|mेन जो अमेरीकामा कप्यूटर इन्जीनियरीङ्ग गरेर केहि समयको लागी नेपाल र्फकनु भएको छ । यो पहिलो केकको टुक्रा चाँदनीले उहालाई खुवाउनु पर्ने छ । भनी नसक्दा मेरा ती नयनहरुबाट आशँुका धाराहरु अविरल बगिरहेका थिए। मैले आफ्नो मनलाई सान्तावना दिलाउन सकिन म त्यहाँ बाट बाहिर निस्कीए कसैले मलाई रोक्ने कोसिस गरेनन् । म आफ्नो मोटर र्स्टाट गरि ढौडन लाग्दा पछि बाट एउटा आवज आयो ...रोहण.....रोहण सुनत...प्लीजव रोहण......!! भन्दै चाँदनी आउदै रहेछिन् । मैले केहि भन्न सकिन -भक्काने स्वरमा) चाँदनी मैले तिमीलाई नकरात्मक दृष्टीकोणले हेरेछु सरि चाँदनी र म यो तिम्रो जिवनको गरिमामय कार्यक्रमलाई न्यालेर बस्न सक्दीन भन्दै म घ्वाक घ्वाक घाटी फुलाइदै रुन्दै आफ्नो बाटो तर्फ लागे । त्यतिबेलानै मेरो गालामा ट्याम्म आवाज आयो । मैले एकछिन त तोरिको फुलनै देखे । केही पनि सोच्न सकिन यसो आँखा खोलेको त राती छ । राम्रोरी सम्झेको त ओछ्यानमा पो हेहेहेहे !!

साभार् नेसा // युवतीहरूको कन्तबिजोग

देवेन्द्र भट्टराई/दोहा (कतार)

'यस दूतावासमा हाल उद्धारका लागि शरणमा रहेका नेपाली महिलाहरूको विवरण निम्नबमोजिम छ । यी सबै महिलाहरू उद्दारको पर्खाइमा रहेका छन् । स्वदेश तथा विदेशमा रहेका सम्पूर्ण सामाजिक संघसंस्था तथा महिला अधिकार एवं हकहित संरक्षणसम्बन्धी संगठनहरूलाई यी महिलाहरूको शीघ्रातिशीघ्र उद्दारसम्बन्धी कार्यमा सहयोग जुटाइदिनुहुन यो दूतावास हार्दिक अपिल गर्दछ ।'
यो अपिल हो, साउदी अरेबियाको रियादस्थित नेपाली दूतावासको । खाडी मुलुकहरूमा घरेलु कामदार पठाउन प्रतिबन्ध लगाइएको भए पनि रयिाद नियोगले सधैँजसो एक दर्जनभन्दा बढी अलपत्र नेपाली महिला कामदारलाई आश्रय दिँदै आएको छ । कतारको दोहा र संयुक्त अरब इमिरेट्सको आबुधावीस्थित नेपाली नियोगको पनि हालत उही छ ।
लैंगिक समानता र अवसरको समान उपयोगको युगमा यसैको वकालत गर्नका लागि काठमाडौँ र नेपालका प्रमुख सहरमा चेलीबेटी र बालबच्चा उद्दारका नाममा दर्जनौँ संस्था खुलेका छन् । उनीहरू ठूलठूला रपिोर्ट लेखन र अनुसन्धानका काममा व्यस्त छन् । व्यस्त मात्रै होइन, अति व्यस्त छन् । तर, घरेलु कामदार बनेर यो खाडीमा आएर हुनु नहुनुको बिचल्ली बेहोररिहेका महिलालाई उद्धार गर्न र यो अति असुरक्षित रोजगारमा नपठाउने पहल गर्नका लागि भने ती संघसंस्थाहरू पूरै मौन छन् ।
"दूतावासले बिचल्ली परेका नेपाली चेलीबेटीलाई आश्रयसम्म दिएको हो तर घरफिर्ती टिकट वा अरू उपचार खर्चका लागि सहयोग जुटाउने अवस्थामा दूतावास छैन," रयिाद नियोगका प्रथम सचिव खड्ग दाहाल भन्छन्, "त्यसैले बाध्य भएर सहृदयी संघसंस्था र व्यक्तिहरूसँग खुला रूपमा सहयोगको अपिल गरएिको हो ।" दूतावासमा आउनेमध्ये अधिकांश अरबी मालिकको मानसिक र शारीरकि सास्ती बेहोर्न नसक्ने, यौन शोषणमा पर्ने र मानसिक असन्तुलन भएका समेत हुने गरेका छन् । केही त गर्भ बोकेर मालिकको घरबाट भागेकाहरू पनि छन् ।
हो, जहिल्यै लैंगिक संवेदनशीलताका मुद्दा र विषय मात्रै खोज्ने महिलावादी एनजीओ/आईएनजीओका लागि रयिाद दूतावास आफैँले गतिलो खुराक पनि दिइरहेको छ । ती युवतीहरूलाई 'खाडीमा ल्याउने एजेन्ट को हो, कुन बाटोबाट आएका हुन्, कहिले र कसरी आएका हुन्, कामबाट किन भागेका हुन्, कहिलेबाट अलपत्र बनेका हुन्' सहितका सबै कारण दूतावासको वेब-पेजमै राखिदिएको छ ।
अब एउटी डोल्मा शेर्पाका लागि मात्रै बहसपैरवी गरेर हुने अवस्था छैन । उनी मृत्युदण्डको सजायबाट मुक्त त भइन् तर उनीमाथिको आजीवन कारावास अथवा लामो कारावासको सजायबारेका आशंका अझै टुंगिएको छैन । डोल्मासँगै त्यही कुवेतको जेलमा रहेका ३० भन्दा बढी नेपाली घरेलु कामदार युवतीको दुर्दशाबारे काठमाडौँका महिलावादी संस्थाहरूले कहाँ, कहिले बोल्न भ्याएका छन् ? कुवेतमा एक दशकदेखि रेस्टुराँ व्यवसाय गर्दै आएका मित्र सिञ्जालीका अनुसार, थुनामा रहेका मध्ये केहीको अभियोग पूरा भएकाले घरफिर्ती टिकटको मात्रै प्रतीक्षामा रहने पनि छन् । केही कुमारी-आमा जेलमा छन् भने केही गर्भ बोकेरै जेल परेका छन् । यो भयावह अवस्थामा कसले, के बोलेको छ ?
घरेलु कामदार बनेर आएकाहरू सबै नै भारत वा बंगलादेशको बाटो भएर आएका होइनन् । जस्तोः डिसेम्बर अन्तिम सातादेखि कतारको दोहा दूतावासमा आश्रति बनेकी हेटौँडाकी मञ्जु बानियाँ, २८, श्रम विभागको कल्याणकारी कोषलाई ससम्मान पाँच सय रुपियाँ बुझाएर काठमाडौँको बाटो हुँदै 'सर्भेन्ट'को भिसामा चार महिनाअघि दोहा आएकी हुन् । अब संगठनात्मक निकाय वा संस्थाबाहेक नोकर र घरेलु कामदारको भिसामा काठमाडौँको बाटोबाट खाडीमा आउन कसले काठमाडौँ विमानस्थलको ढोका खोलिदिएको हो ? यो प्रश्न कहीँकतै कसैले उठाउन चाहेका छन् ?
त्यही दुर्दशामा ओमानको सललहमा रसुवाकी लुसाङ तामाङ घरेलु बन्दीझैँ सात वर्षदेखि अरबी मालिकको घरमा थुनामा छिन् भने लेबनानका जेलमा पाँच जना युवती कोही उद्धारक विधाताको पर्खाइमा छन् । घरेलु कामदार बनेर रोजगारमा साउदी अरेबिया पुगेकी रूपन्देहीकी लोकमाया दर्जीको आकस्मिक निधन भएको एक वर्ष भएको छ । तर, उनको शव अहिले पनि रयिाद अस्पतालमै थन्किएको छ । अब उनको घरपरविार कता होला ? उनको शव फिर्ता गर्नमा के कठिनाइ आएको हो ? रयिादस्थित नेपाली दूतावासले के गररिहेको छ भनेर सोधिदिने अधिकारकर्मी संस्थाहरू खोइ त ?
घुर्कौली नेत्रगन्ज, सर्लाही घर भएकी मुनामाया दमिनी, २५, यतिखेर साउदी अरेबियाको जेद्दास्थित भारतीय काउन्सिलर कार्यालयमा शरणमा छिन् ।



अरबी मालिकको घरमा घरेलु कामदार रहेकी उनी मालिकको शारीरकि र मानसिक शोषण बेहोर्न नसकेर भाग्दै हिन्दी भाषा बोलेकै भरमा भारतीय काउन्सिलर कार्यालयमा पुगेकी हुन् । रयिाद दूतावासका प्रथम सचिव खड्ग दाहालका अनुसार काउन्सिल कार्यालयबाट फोन आएपछि रयिादबाट एक हजार किलोमिटरको दूरीमा रहेको जेद्दाबाट नेपाली दूतावाससम्म आउनका लागि काम लाग्ने गरी दमिनीको अस्थायी परचिय-पत्र बनाएर पठाइसकिएको छ । आफूलाई गाउँका राजेश भन्ने व्यक्तिले साउदी पठाएको र भारतको बाटो हुँदै यता आएको मात्र दमिनीले बताएकी छन् । उनको यो अवस्था र कन्तबिजोगबारे पनि बोलिदिने कोही छैन ।
घरेलु कामदार बनेर रोजगारमा आउन प्रतिबन्धित खाडीको कतारमा यही काममा १० महिनाअघि आएकी रूपन्देही, केरबानी-४ की रेनु दर्जी, ३४, आफ्नो काम र सेवासुविधा चित्तबुझ्दो नभएपछि घर फर्किन चाहन्छिन् । आफ्नो हराएको पासपोर्ट बनाउन हालै नेपाली दूतावास आएकी रेनु भारतको मुम्बई नाकाबाट उडेर कतार आएकी हुन् । "सुरुका तीन महिना भने मैले तलबै पाइनँ, अहिले अर्को मालिककहाँ काम थालेपछि भने एक महिनाको सात सय रियाल पाएँ," राजदूतसमक्ष आफ्नो समस्या सुनाइरहेकी रेनुले भनिन्, "मेरो अहिलेसम्म भिसा पनि छैन, परचिय-पत्र पनि छैन ।"
नवलपरासीकै एजेन्ट मोहन चौधरीलाई १५ हजार रुपियाँ तिर्ने सर्तमा यता आएकी उनी अहिले खर्तियातस्थित मालिकको घरमा काम गर्छिन् । गाउँमा श्रीमान्, सासू-ससुरा, १० वषर्ीया छोरी र ९ तथा ५ वर्षका दुई छोरासहितको परिवार रहेको उनले बताइन् । "सबै दिदीबहिनी परदेश हिँडेकै छन् भनेर यता आएकी हुँ," उनले भनिन्, "अहिले भने घरमा एक्लो रहेको मालिकसँग म पनि एक्लै काममा खटिनुपर्छ, म घर र्फकन चाहन्छु ।" कतारअघि साउदी अरेबियाको जेद्दामा दुई वर्ष काम गरेर घर र्फकेकी रेनुलाई अहिले भने घरमा रहेका छोराछोरीले फोनमा 'घर फर्किहाल्नु' भनेका रहेछन् । "एकैचोटि पैसा देख्नु र बेलाबेला देख्नु फरक कुरा हो," उनले सुनाइन्, "एकैचोटि धेरै देख्न भनेर यता आएकी हुँ, समस्या बेहोररिहेकी छु ।" यति विवरण सुनाएर घर मालिकले पठाएको भारत केरलाका एक ड्राइभरका पछि लागेर रेनु पिकअप चढिन् । त्यसपछि न तिनको सम्पर्क भेटियो, न खोजखबर ।
हो, अब खाडीका कतार र कुवेत अथवा साउदी अरेबिया र ओमान मात्रै होइन, रोजगारमा प्रतिबन्धित द्वन्द्वग्रस्त मुलुक इराकमा पनि नेपाली युवतीहरू जान थालेको रपिोर्ट कान्तिपुरमा छापिएपछि केही महिलावादी संस्थाका हर्ताकर्ताहरू यस प्रतिनिधिको इमेल-सम्पर्कमा आएका थिए । "के गर्न सक्नुहुन्छ, यो डरलाग्दो अवस्था रोक्न ?" प्रश्न गर्नासाथ निकै अन्तर्राष्ट्रिय पहुँच भएको एक संस्थाकी एक उच्च अधिकारीले भनिन्, "हेर्नुस्, हामीलाई यहीँका २०/२५ जिल्लाका चेलीबेटी बेचबिखन कार्यक्षेत्रमै काम गर्न भ्याइ-नभ्याई छ । अब इराकको कुरा के गर्ने ?"
त्यसैको भोलिपल्ट अर्को गतिलो महिलावादी एनजीओकी अपरििचत अधिकारी चिनजानमा जीमेल-वार्तामा आइन् । भर्खरै रयिाद दूतावासका एक अधिकारीले दिएको जानकारी ती एनजीओकर्मीलाई यस प्रतिनिधिले दियो, जो सपना र रुनिया नामका दुई युवतीका बारेमा थियो । र, युवती त्यही दिन गल्फ एयरको विमानबाट बेलुकी ५ बजे काठमाडौँ उत्रँदै थिए, उनीहरू रियाद नियोगको आश्रयस्थलमा एक महिना बसेर घर फिर्न लाग्दै थिए । दुईमध्ये एकको गर्भमा चार महिनाको बच्चा छ भने अर्की मानसिक विचलनको अवस्थामा थिइन् । "के तपाइं एयरपोर्ट गएर ती युवतीहरूलाई साथ लिएर उद्दार, परामर्श र सुरक्षामा केही गरििदन सक्नुहुन्छ ?" उनलाई सोधियो । तर, उनले जवाफ दिइन्, "ओहो, यो त हाम्रो कार्यक्षेत्रमै पर्दैन । बरु म हाम्रो महिला हकहितको सञ्जाललाई रपिmर गरििदन सक्छु । दुई-चार दिनमा कुनै सकारात्मक जवाफ आउला नि !"
यसो भन्दैमा खाडी महिलाका लागि सम्पूर्ण असुरक्षित पनि होइन । कतार विश्वविद्यालयमा क्लिनिङ् सुपरभाइजर काम गर्ने पुनम सुब्बा र प्रतिमा तामाङ, ग्रुप-फोर सुरक्षा समूहमा आएकी धरानकी महिमा श्रेष्ठसहितका ३० युवती, कतार पेट्रोलियमको सरकारी जागिरमा रहेकी जनकपुरकी सचिता ढकाल यस्ता केही सुरक्षित र गर्व गर्न मिल्ने नामहरू हुन् ।



तर, यो संख्या धेरै पातलो छ । "कर्पोरेट, कम्पनी र संगठनात्मक निकायमा खाडीको रोजगार एकदमै सुरक्षित छ," पुनमले भनिन्, "तर, घरेलु कामदार बनेर भने कोही पनि नेपाली दिदीबहिनी नआइदिए हुन्थ्यो भन्ने लाग्छ ।"
दोहा दूतावासको परसिरमा केही महिनाको अन्तरमा धरानकी रेशमा राई भेटिइन् । उद्धार खोज्दै धनकुटाकी नदिम लिम्बू आइन् । हेटौँडाकी मञ्जु बानियाँ अहिले पनि दूतावासमै शरणार्थी छिन् । यस्ता नाम एक होइन, अनन्त छन् । महिला र बालबच्चाको 'ट्याग' राखेर राष्ट्रिय-अन्तर्राष्ट्रिय मञ्चमा राम्रै नाम बनाउन सफल हुनेहरूको चर्चालाई थाती राखेर सरकारकै कुरा गर्ने हो भने पनि स्थिति लाजमर्दो छ । "न बिचल्लीमा परेका चेलीबेटीलाई सहजै उद्धार गर्न सकिन्छ, न हामीसँग आर्थिक सामथ्र्य नै छ," रयिाद नियोगका प्रथम सचिव दाहाल भन्छन् ।
यता कतारको दोहास्थित नियोगका अनुसार सरकारले सामाजिक कार्य र लोककल्याणका लागि भनेर वर्षमा जम्मा दुई लाख रुपियाँ दिने गरेको छ । त्यो पैसाले दूतावास आएका अतिथिलाई चियापान गराउन मात्रै पनि पुग्दैन । "हामी पनि हारगुहारमै चलेका छौँ, पीडितलाई उद्धार गर्नमा कि त स्थानीय सामाजिक संस्था कि त सहृदयी व्यक्तिहरू आउने गर्नुभएको छ," राजदूत डा. सूर्यनाथ मिश्र भन्छन् ।
अब यो हविगत, दुर्गति र कन्तबिजोगमा महिलावादी राष्ट्रिय-अन्तर्राष्ट्रिय संघसंस्थाहरूले के जवाफ देलान्, त्यो हेर्न बाँकी छ ।

दुई महिनादेखि शरणागत
घरेलु कामदार बनेर खाडी मुलुक आएका मध्ये साउदी अरेबियाको रयिाद दूतावासमा शरणागतमध्ये मोरङ, मधुमल्लाकी रामकुमारी दर्जी र नारायणघाटकी सुकमाया लामा पनि घरफिर्तीका सबै प्रक्रिया पूरा गरेर पनि फिर्ती टिकटको अभावमा दुई महिनादेखि बिचल्लीमा छन् ।
उनीहरूलाई घर र्फकन जनही दुई हजार साउदी रयिालसम्मको रकम जरुरी छ । "हामीसँग कल्याणकारी कोष नभएकाले विशेषतः महिला हकहितमा खुलेका संस्थासँग यसरी हारगुहार गर्नुपरेको हो," प्रथम सचिव खड्ग दाहाल भन्छन् ।
दाहालका अनुसार, रयिादस्थित दूतावासको आश्रयस्थल र आसपासका सरकारी सुरक्षागृहहरूमा अहिले पनि ५० भन्दा बढी नेपाली युवती बिचल्ली अवस्थामा बसिरहेका छन् । नेपाल सरकार स्वयंले आफ्नो श्रम नियममा सेवा र सुरक्षाको प्रत्याभूति नरहेकाले संगठनात्मक निकायबाहेक खाडी मुलुकहरूमा महिलालाई रोजगारमा नपठाउने नियम तोकेको छ । दूतावासमा अलपत्र परेर आएकालाई दैनिक १० रयिाल सहयोग प्रदान गरनिे भए पनि त्यो दुई छाक खानामा समेत कमी रहेको अवस्था छ ।
घरेलु महिला कामदारका लागि रोजगारमा जान प्रतिबन्धित रहेको भनिएको खाडीको साउदी अरेबियालगायतका मुलुकमा चेलीबेटी बिचल्ली बन्ने क्रम उस्तै छ । रयिादस्थित नेपाली दूतावासको आश्रयस्थलमा अहिले पनि एक दर्जन युवतीहरू उद्धारको पर्खाइमा छन् । नियोगका प्रथम सचिव खड्ग दाहालका अनुसार, यीमध्ये केही त साउदी सरकारको घरेलु कामदार विभागले प्रवेशाज्ञा भिसा हानिसकेका युवती पनि छन्, जो फिर्ती टिकटको अभावमा थन्किएर बसेका छन् ।
दूतावासका अनुसार, अहिले शरणमा काठमाडौँ, टोखाकी कल्पना कर्माचार्य, झापा, सतासीधामकी दीपकला राई, दाङ, शान्तिनगरकी बाटुली विक, सुर्खेत, उत्तरगंगाकी बाटुली सुनार, मोरङ, मधुमल्लाकी रामकुमारी दर्जी, झापा, चारपानेकी सुशीला बर्देवा, धादिङ, जीवनपुरकी शीला राई, वीरगन्ज, माईथानकी कुल्सुम खातुन र बर्दिया, बेलुवाकी कमला वली बढीमा दुई महिनादेखि रियाद दूतावासमा शरण लिएर बसेका छन् । उनीहरूले आफू शारीरकि, आर्थिक र मानसिक शोषणमा परेर जीवनरक्षाका लागि भागेर दूतावास आएको बताएका छन् । कतारको दोहा दूतावासमा पनि झन्डै दुई दर्जन युवकहरू बिचल्लीमा परेर बढीमा चार महिनादेखि शरणागत छन् ।

जेम्स अनाया र आदिवासी जनजाति

डा. कृष्ण भट्टचन
नेपाल सरकारले आदिवासी जनजातिसम्बन्धी संयुक्त राष्ट्रसंघीय विशेष प्रतिवेदक प्रा. एस जेम्स अनायाले नेपालका आदिवासी जनजातिको अवस्थाबारे अध्ययन गरिसक्नुभएको छ । उहाँको भ्रमणको अन्त्यमा संयुक्त राष्ट्रसंघीय मानवअधिकार उच्चायुक्तको कार्यालयले गत मंसिर १७ मा नेपाली र अंग्रेजी भाषामा जारी गरेको प्रेस-विज्ञप्तिमा प्राथमिताका साथ उठाएका सवाल निकै महत्त्वपूर्ण रहेका छन् । समस्याको पहिचान : नेपालमा आदिवासी जनजातिले भोग्न बाध्य भएका समस्याका बारेमा विशेष प्रतिवेदक अनायाले उल्लेख गर्नुभएको छ, 'दमन र सीमान्तीकरणको लामो इतिहासले आदिवासी जनजातिलाई राजनीतिक प्रतिनिधित्व तथा निर्णय प्रक्रिया, पूर्ण नागरिकता, र आर्थिक तथा शैक्षिक अवसरबाट बाहिर्‍याएको छ । र, तिनका पृथक् संस्कृति र भाषाले लगातार खतरा मोल्नुपरेको छ ।' उहाँले नेपालमा एक जात, एक भाषा, एक धर्म, एक संस्कृति, एक लिंग, एक क्षेत्रकाले आदिवासी जनजातिलाई दमन र सीमान्तीकरण गरेकाले सारा समस्या सिर्जना भएको यथार्थलाई औँल्याउनुभएको प्रस्ट छ । संविधानसभासँग सम्बन्धित सवाल : संविधानसभाका सदस्यहरूमा आदिवासी जनजातिको संख्या उल्लेख्य रहेको कुरा उल्लेख गर्दै अनायाले आदिवासी जनजातिका आफ्ना छानिएका प्रतिनिधिमार्फत तिनका निर्णय-प्रक्रियाका आफ्नै विधिअनुसार नेपालले प्रतिबद्धता जनाएका अन्तर्राष्ट्रिय मापदण्डहरूले चाहेअनुसार तीसँग प्रत्यक्ष रूपमा परामर्श गर्न संविधान निर्माण-प्रक्रियामा थप संयन्त्र स्थापना गर्नुपर्ने आवश्यकतामाथि जोड दिनुभयो । संविधानसभामा एक-तिहाइजति आदिवासी जनजातिमूलका व्यक्तिहरूको प्रतिनिधित्व हुनुलाई उहाँले सकारात्मक तर अपर्याप्त मान्दै कूटनीतिक भाषामा उठाउनुभएको सवाल भने गम्भीर प्रकृतिको छ । यी सभासद्लाई सम्बन्धित आदिवासी जनजाति समुदायले वा आपmना प्रतिनिधिमूलक संस्थाले परम्परागत विधि प्रयोग गरी छानेर नपठाएका हुनाले अहिलेका आदिवासी जनजातिमूलका सभासद्ले सम्बन्धित आदिवासी जनजाति समुदायको प्रतिनिधित्व गर्दैनन् भन्ने यथार्थलाई उहाँले प्रस्ट इंगित गर्नुभएको छ । उहाँले अन्तर्राष्ट्रिय मापदण्ड भनेर मूलतः दुईवटा दस्ताबेजमा भएका प्रावधानलाई इंगित गर्नुभएको देखिन्छ । पहिलो, नेपालले अनुमोदन गरी कार्यान्वयनमा गइसकेको अन्तर्राष्ट्रिय श्रम संगठनको महासन्धि १६९ को धारा ६.१ अनुसार आदिवासी जनजाति समूहहरूलाई 'प्रत्यक्ष रूपमा असर पार्नसक्ने कानुनी वा प्रशासनिक उपायलाई अवलम्बन गर्नेबारेमा सोचाइ बनाउँदा सम्बन्धित समूहहरूसँग उपयुक्त प्रक्रियाद्वारा, खास गरेर उनीहरूका प्रतिनिधिमूलक संस्थाहरूको माध्यमद्वारा परामर्श गर्नुपर्छ ।' दोस्रो, यही प्रावधान आदिवासी जनजातिको अधिकारसम्बन्धी संयुक्त राष्ट्रसंघीय घोषणापत्रको धारा १९ अनुसार 'आदिवासी जनजातिलाई प्रभाव पार्ने कानुनी वा प्रशासनिक कदमहरू पारित गर्नु वा कार्यान्वयन गर्नुपूर्व उनीहरूको स्वतन्त्र, पूर्व र सूचित मन्जुरीप्राप्त गर्न राष्ट्रले सम्बन्धित आदिवासी जनजातिका आपmनै प्रतिनिधिमूलक संस्थामार्फत उनीहरूसँग असल नियतबाट परामर्श र सहयोग गर्नेछन् ।' महासन्धि १६९ को धारा ६.१ मा 'सम्बन्धित समूहले उनीहरूलाई सरोकार राख्ने नीति तथा कार्यक्रमको कार्यान्वयनका लागि जिम्मेवार निर्वाचित संस्था तथा प्रशासनिक एवं अन्य अंगहरूको निर्णय लिने सबै तहमा स्वतन्त्रतापूर्वक र कम्तीमा पनि जनसंख्याको अन्य समूहले जत्तिकै सहभागी हुन पाउने माध्यमहरू निर्माण गर्नुपर्छ ।' र, घोषणापत्रको धारा ५ मा उल्लेख गरिएको छ, 'आदिवासी जनजातिसँग आपmनो पृथक् राजनीतिक, कानुनी, आर्थिक, सामाजिक तथा सांस्कृतिक व्यवस्थालाई कायम राख्ने तथा सबल बनाउने अधिकार छ भने उनीहरूले चाहेमा राज्यको राजनीतिक, आर्थिक, सामाजिक तथा सांस्कृतिक क्रियाकलापमा पूर्ण रूपमा सहभागी हुने अधिकार पनि छ ।' यसका साथै पूर्वपरामर्श, स्वतन्त्र, पूर्वसूचित मन्जुरी, र सहभागितासम्बन्धी प्रावधानहरू भएका महासन्धि र घोषणापत्रलाई पनि संविधानसभाको निर्वाचन गर्दा र निर्वाचन भइसकेपछि पनि आजसम्म संविधानसभाले संविधानसभा नियमावली, संवैधानिक समिति, विषयगत र प्रक्रियागत समितिहरू बनाएर जनस्तरमा सल्लाह र सुझावको माग गर्दासम्म राज्यले ठाडो उल्लंघन गरेको-गरेकै सन्दर्भमा हेर्नुपर्छ । 'लाहुर्निप' नामक संस्थाले संविधानसभाले गरेको अन्यायविरुद्ध न्यायको खोजीमा सर्वोच्च अदालतमा चाँडै निवेदन दर्ता गर्न लागेको छ । यस्तो प्रयास अत्यन्त सामयिक, अत्यावश्यक र सराहनीय छ । यस्तो उजुरी सर्वोच्च अदालतमा मात्र होइन, राष्ट्रिय मानवअधिकार आयोग र नेपालस्थित संयुक्त राष्ट्रसंघीय मानवअधिकार उच्चायुक्तको कार्यालयमा पनि दर्ता गर्नु अत्यावश्यक छ । सर्वोच्च अदालतबाट आदिवासी जनजातिको मानवअधिकार सुनिश्चित गर्ने सम्बन्धमा निवेदन दर्ता गर्न नदिइने वा दर्ता भएर पनि न्याय नपाइने अवस्था आइलाग्यो भने न्यायका खोजीमा अन्तर्राष्ट्रिय तहमा जानेबाहेक अन्य विकल्प बाँकी रहँदैन । विशेष प्रतिवेदकले भन्नुभएको छ, 'आदिवासी जनजातिका अधिकारलाई नयाँ संविधानमा सुरक्षित गर्नु तथा यिनलाई नयाँ संविधान निर्माण-प्रक्रियामा समावेश गर्नर् अति महत्त्वपूर्ण छ ।' आशा राखौँ, राज्यपक्षले अर्थात् संविधानसभाले, मन्त्रिपरिषद्ले, राजनीतिक दलहरूले, न्यायालय सबैले विगतमा भएका गल्ती, कमी-कमजोरीलाई सच्याएर आदिवासी जनजातिको मानवअधिकार निर्वाध उपभोग गर्न दिनेछन् । आत्मनिर्णयको अधिकार र जातीय स्वायत्तता : विशेष प्रतिवेदकले उठाएको अर्को महत्त्वपूर्ण सवाल हो, आत्मनिर्णयको अधिकार र जातीय स्वायत्तता । उहाँका अनुसार 'नयां संविधानमा मूर्तरूप दिइने भनी अपेक्षा गरिएको संघीय संरचनाबारे जारी छलफलमा आत्मनिर्णय तथा स्वायत्तताका लागि आदिवासी जनजातिका जायज मागलाई पर्याप्त मात्रामा समावेश गरिनु आवश्यक छ ।' नेपाललगायत विश्वका एक सय ४४ सदस्य राष्ट्रले स्वीकार गरेका आदिवासी जनजातिको अधिकारसम्बन्धी संयुक्त राष्ट्रसंघीय घोषणापत्रको धारा ३ मा आदिवासी जनजातिहरूको आत्मनिर्णयको अधिकार उल्लेख छ । र, धारा ४ मा यसैका आधारमा आदिवासी जनजातिलाई स्वायत्तता (अटोनोमी) वा स्वशासन (सेल्फ रुल) को अधिकार भएको उल्लेख गरिएको छ । स्मरण रहोस्, विश्वको आदिवासी आन्दोलनले आत्मनिर्णयको अधिकारलाई राज्यको दयामायाबाट पाउने होइन, आदिवासी जनजातिको अविभाज्य नैसर्गिक अधिकारका रूपमा लिने गरेको छ । आशा राखौँ, संविधानसभाले संविधानको पहिलो मस्यौदालाई राजपत्रमा प्रकाशित गर्दासम्ममा आदिवासी जनजातिको आत्मनिर्णयको अधिकार र आदिवासी जनजातीय स्वायत्तताको अधिकार सुनिश्चित गरिसक्नेछ । अन्यथा, राजपत्रमा छापिएका मस्यौदासँगै संविधानमा भएका आदिवासी जनजातिको मानव अधिकारविरुद्धका धाराहरू आदिवासी जनजाति आन्दोलनले सडकमा जलाउने सम्भावना टड्कारो देखिन्छ । भूमिमाथिको अधिकार ः 'आदिवासी जनजातिलाई तिनका पुख्र्यौली भूमिबाट जबर्जस्ती विस्थापित गरिनुका साथै सम्पत्तिमाथिको अधिकारबाट वञ्चित गरिएको छ र तिनलाई प्रायः न्यायमा पहुँच प्राप्त हुँदैन । सरकारद्वारा पहिल्यै गरिएका भूमि-अधिकारसम्बन्धी सहमतिको कार्यान्वयनलगायत आदिवासी समुदायहरूको भूमिप्रतिको अधिकार सुरक्षित गर्ने कार्य तीमध्ये एक हो ।' यसरी उहाँले लिम्बू, तामाङ, थारू, माझीलगायतका आदिवासी जनजातिसँग भए-गरेका सहमतिलाई तत्काल सम्बोधन गर्नुपर्ने जल्दाबल्दा विषयका रूपमा उठाउनुभएको छ । नेपाल र अन्य मुलुकका आदिवासी जनजातिले बन्दुक, सन्धि र धर्मशास्त्र (अन्यत्र बाइबल, नेपालमा मनुस्मृति) का माध्यम आदिवासी जनजातिको भूमि खोस्ने र भूमिसँगै पहिचान, मातृभाषा, धर्म र संस्कृतिसमेत निमिट्यान्न पार्ने काम विगतमा भएका थिए, अझै पनि भइरहेका छन् । महासन्धि १६९ अनुसार भूमि भन्नाले जल, जमिन, जंगल, खानी, चरण, जैविक विविधता र धार्मिक आस्थाका धरोहरसमेतलाई जनाउँछ । आदिवासी जनजातिको भूमिसँगको सम्बन्ध गहिरो भएकाले आदिवासी जनजातिको भूमिमाथिको स्वामित्वलगायतका अधिकार सुनिश्चित नगरी आदिवासी जनजातिलाई न्याय प्राप्त हुन सक्दैन । आदिवासी जनजाति महिला : विशेष प्रतिवेदकले उल्लेख गर्नुभएको छ, 'आदिवासी जनजाति महिलाले थप किसिमका भेदभाव तथा दुव्र्यवहार भोग्नुपरेको छ ।' उहाँले राज्यले यी समस्याको सम्बोधन गर्नुपर्ने आवश्यकतालाई प्रस्टसँग उठाउनुभएको छ । पृथक् पहिचान कायम राख्ने अधिकार : 'आदिवासी जनजातिका आर्थिक सामाजिक अवस्था उकास्ने कुरामा मात्र नभई वास्तविक अर्थको बहुसांस्कृतिक तथा सामाजिक व्यवस्थाभित्र पृथक् समुदायका रूपमा उनीहरू बाँच्ने कुरालाई सुरक्षित गर्ने कुरामा पनि अझ केन्दि्रत हुनुपर्ने प्राध्यापक अनायाले उल्लेख गर्नुभयो ।' राउटेले पनि हालै काठमाडौंमा मागेको अधिकार पनि यही पृथक् पहिचानको हो । अन्त्यमा, संविधानसभाले निर्माण गर्ने नेपालको मूल कानुन अर्थात् संविधानको निर्माणको संरचना र प्रक्रियाहरूमा महासन्धि १६९ र घोषणापत्रअनुसार नभएको तथ्य विदितै छ । यिनै संरचना र प्रक्रियालाई अघि बढाएर नयाँ संविधान निर्माण भएमा त्यस्तो संविधानमाथि आदिवासी जनजातिको स्वामित्व र अपनत्व रहनेछैन र आदिवासी जनजातिको मानवअधिकारप्राप्तिको संघर्ष जारी रहनेछ । आशा राखौँ, विशेष प्रतिवेदकले औँल्याउनुभएका कमीकमजोरीलाई संविधानसभालगायतका राज्यका सबै अंगले वेलैमा सच्याएर नयाँ संविधानमा आदिवासी जनजातिको मानवअधिकारको सम्मान गर्नेछ ।http://limbu-wan.blogspot.com

स्याङ्जालीलाई नभन जाली

"साभार् कास" अमेरिकी अदालतमा नेपाली हत्याको मुद्दा

दिनेश रेग्मी


काठमाडौं, अमेरिकाको एक अदालतमा चार वर्षअघि इराकमा मारिएका १२ नेपालीलाई तस्करी गरी काममा लगाएको आरोपमा मुद्दा चलेको छ । यो मुद्दाको सुनुवाइ पुस २८ -जनवरी १२) मा हुँदै छ । नेपाली युवालाई 'मानव तस्करी' गरी इराकमा पुर्‍याएको आरोप अमेरिकको सैन्य सामग्री ठेकेदार कम्पनी 'किलोग ब्रन एन्ड रुट -केबीआर)' लाई लागेको छ ।
मुद्दा अमेरिकाको लस एन्जलसस्थित जिल्ला अदालतमा चलेको छ । नेपालीप्रति सहानुभूति राख्ने अमेरिकी वकिल म्याट हेडली कार्यरत वासिङ्गटनडीसीस्थित ल र्फम कोहेन मिल्सटेइनले 'मानव तस्करी अन्तर्राष्ट्रिय र अमेरिकी कानुनको उल्लंघन' भएको भन्दै यो मुद्दा भदौ ११ -अगस्ट २७) मा दायर गरेको थियो ।

मुद्दामा नेपालीको तर्फबाट चार वकिल ल्ाागेका छन्, ती सबै अमेरिकी हुन् । उनीहरू मुद्दा जित्नेमा आशावादी छन् । 'ती युवालाई अमेरिकी र जोर्डनी होटलमा राम्रो होटलमा काम लगाउने भनेर सैनिक कम्पनीमा काम गर्न लगाइएको छ,' नेपाल आएका हेडलीले सञ्चारकर्मीसँग भने- 'घटनाको साक्षीको रूपमा एकजना जीवित नेपाली पनि छन् ।'

घटनाको साक्षी बुद्धिप्रसाद गुरुङ अर्को गाडीमा भएको कारण इराकमा अपहरण हुनबाट जोगिएका थिए । गुरुङलाई पनि मावन तस्करी गरी त्यहाँ पुर्‍याइएको भनेर ल र्फम कोहेन उनको पक्षमा पनि लडेको छ । हेडलीमा अनुसार मानव अधिकार रक्षाका लागि नेपालीको तर्फबाट अमेरिकी अदालतमा परेको पहिलो मुद्दा हो । यसको लागि काठमाडौंबाट 'नेपाल इन्टिच्युट अफ डेभलपमेन्ट स्टडिज -निड्स) ले सहयोग गरेको छ ।

इराकमा आतंकवादी समूहको अपहरणमा परी ०६१ भदौ १५ गते मारिएका १२ मध्ये १० परिवारलाई अमेरिकी ल र्फम मिल्सटन र निड्सको सहयोगमा मुद्दा लडेर क्षतिपूर्तिसमेत दिलाएका छन् । दुई परिवारको सदस्य नभेटिएकाले उनीहरू १० परिवारको तर्फबाट मुद्दा लडेका थिए ।

क्षतिपूर्ति अमेरिकी कम्पनी केबीआरको सहायक ठेकेदार जोर्डनी कम्पनी 'डाउड एन्ड पाट्नर' ले तिरिसकेको छ । त्यहाँ मारिएका नेपाली युवाले डाउड एन्ड पाट्नरको सहयोगमा काम गरेका थिए ।

उनीहरूले अमेरिकाको श्रम विकाससम्बन्धी प्रशासनिक श्रम अदालतको मार्च २५ र अपि्रल १६ को निर्णयअनुसार मे २२ मा क्षतिपूर्ति दिइएको थियो । अदालतको निर्णयअनुसार प्रत्येक मृतकका परिवारले प्रतिमहिना २ सय ३३ अमेरिकी डलर र छोराछोरी हुनेले थप ७५ डलर पाएका छन् । 'पहिला मुद्दा सानो माछालाई हालिएको थियो र जितियो' निड्सका अध्यक्ष्ा गणेश गुरुङले भने- 'अहिले ठूलो माछालाई हालिएको छ, हेरौं के हुन्छ ।' वकिल हेडलीका अनुसार केबीआर कम्पनीले मानव बेचबिखन नगरेको भन्दै मंसिर ७ मा मुद्दा खारेज गर्न निवेदन दिएको थियो ।

केबीआरले मुद्दाको सुनुवाइ लसएन्जलबाट टेक्ससमा सार्नसमेत आग्रह गरेको छ । टेक्ससमा केबीआरको मुख्यालय भएको र त्यहाँको कानुन अलि खुकुलो भएकोले जोड दिएको हुन सक्ने वकिल हेडलीको भनाइ छ । केबीआर इराक युद्धका बेला सैन्य आपूर्ति गर्ने अमेरिकाको एउटा ठूलो कम्पनी मानिन्छ ।

यो कम्पनीको मुख्य कार्यकारीमा अमेरिकी उपराष्ट्रपति डिक चेनीले समेत प्रमुख कार्यकारी भएर काम गरेका थिए । चेनी पहिला कार्यरत भए पनि मुद्दामा कुनै फरक नपर्ने हेडलीको भनाइ छ ।

'अहिले मुद्दा प्रारम्भिक अवस्थामा छ, अगाडि बढ्न पनि सक्छ, बन्द हुन पनि सक्छ,' एक दशकअघि नेपालमा २ वर्ष बिताएका हेडलीले भने- 'अदालतले यो मुद्दालाई मानव तस्करी हो भन्ने ठहर्‍यायो भने अघि बढ्छ, नत्र बन्द हुन्छ ।' हेडलीले १९९७ देखि २ वर्षसम्म सुदूरपश्चिमको कञ्चनपुरमा अमेरिकी संस्था 'पिस कोर' को स्वयंसेवक भएर काम गरेका थिए ।

मुद्दामा नेपालीको तर्फबाट हेडलीसहित अमेरिकी वकिलहरू एजनिज्का प|mाइनम्यान, मोली म्याककोवेन र टारेक मासरनी लागेका छन् । इराकमा १२ नेपाली मारिएपछि सरकारले त्यहाँ काम गर्न नेपालीलाई प्रतिबन्ध लगाए पनि जाने क्रम रोकिएको छैन । अहिले १५ सय महिलासहित करिब ५० हजार नेपाली इराकमा कार्यरत रहेको अनुमान छ ।

!!को होली उनी!!

glitter-graphics.com
हरेक रात सपनिमा आउछिन उनी घरी-धरी
थाहै छैन मलाई यहाँ को होलीन तिनी ?
घुम्दै जान्छु बगैचामा कल्पनामा रम्दै
आउछिन उनी मुस्कुराउदै काउकुत्ती लाउदै
थाहै छैन मलाई यहाँ को होलीन उनी
जिस्काइ रन्छिन सधै मलाई नानाथरी भन्दै
बोली पनि कती मिठो कोएलीको जस्तो
सधा भरी मेरो कानमा गुन्जिरहोस् जस्तो!
एकै बचन् मोठो बोल्दा पारी मलाई लठ्ठै
को होली जिस्काइ रहने पर बाट मलाई
बोल्दिनन उनी म ..भनेर सोधौ अब कसलाई?
अन्धधुन्द कालो बादल सरि भएको छ मलाइ
चैत्र मासको बतास सरि कता बाट आइन उनी?
नदेख्दा उनको तस्बिर,
सुन्न नपाउदा उनको मधुर बोली
लाग्छ मलाई खट्पट्टी, छट्पट्टी पानी बिनाको माछा सरि
था'छैन मलाई, को हुन तिनी? त्यस्तो मोहनि रुपी !
त्यसैले गर्छु घरी घरी कल उनलाई
डर लाग्छ गाली कतै गर्छिन कि भनी
कृपया माफि गरहै मलाई, एक अन्जान सम्झी
बुझने प्रयास गरहै मेरो मनलाई, एक मित्रता बनी!

glitter-graphics.com

(About heaven of mom)

glitter-graphics.com

A mother is a mirror which reflects beauty.
A mother is an image of duty.

Her heart is felled with love like heaven above.
She is always ready to share and care.

When sorrow make luck bare,
She works with all her might to

Brightmould my future and make it.
Her smile and ever loving face are soothing like glory grace.

This lines is about my mom,
Who is not here now?

But she is always in our heart & memory.
Loving daughter Chandra.

Chandra Gurung
San Antonio, Texas
USA





उनी लेख्छिन आफ्नो स्वर्गकी आमाको सम्झनामा, मदर डेको दिन, तर आज मदर डे त होइन तर पनि उनको जिन्दगीका डाँयरीहरुलाई पल्टाउदै जाँदा उनिले मदर डे को दिन लेखेकी लेखमा आँखा जुध्न गयो। त्यसैले मैले यो उनकी कलमी यात्रााको एक पाईलालाई मेरो बलगमा पस्किएको छु । हुनको लागि त यो आमाको मुख गेर्ने दिनमा उप्डेट गरे को भए कती राम्रो हुन्थियो होला ? तर मैले जुन दिन सम्मा साचेर राख्न सकिन !


Mom,{आमा }

You at my side when I am weak
You hear me when I quietly speak

You comfort me with gentle arms
You shelter me from all the storms

You guide me with God's leading hand
For His word is your command

When I am sick, you're there by my side
And to your word I can always confide

I'm so glad that you're my mother
You're the best, I wouldn't want another

HAPPY MOTHER'S DAY from
Your Daughter

Chandra Gurung
San Antonio, Texas
USA


glitter-graphics.com

!! मेरो मन !!

glitter-graphics.com


थाहै छैन किन कुन्नी,चन्चल गर्छ यो मन
फुर्सद छैन दिन रात एकै छिन् यो मन
थाहै छैन कस्ती होली सपनाकी परी
सपनीमा आउछिन उनी, मुस्कुराइदै झन
स्पर्समा पर्न खोज्छु, झस्की-झस्की उठ्छु
अनी पागल सारी, मुस्कुराउदै सम्झौछु यो मन
शायद त्यस्तो केनै थियो? उनी र मेरो पहिलो भेटमा?
भनी देउ प्रभु! सम्झै देउ प्रभु! यो मेरो मन
जली रहेछ, भातभत्ती पोलिरहेछ,
पग्लिरहेछ दिननु दिन, यो मन
सम्मालौ कसरी म? आँफैले आँफैलाई यो तन?


glitter-graphics.com

नेपाल आमालाई चिठ्ठी

आमा म आज धेरै खुसि छु! र दुखी पनि!
अचानक सपनासरी भेटे थे, तिम्री एक छोरी
त्यो पनि सात समुन्द्र पारी, बैदेशिक भुमिमा
उनी मलाई देखेर धेरै खुशी भयीन, म पनि
तर उनी एक बखत रुन्दै थियिन आमा
जिन्दगीका पिडाहरु सम्झेर
कथिरहेकि थियिन आफ्नो बैदेशिक ब्यथा
भक्काने श्वरमा मलाई आफ्नै सम्झेर
कर्म मेरो कस्तो रहेछ ? सधा पराइ हुनुपर्ने
नेपाली दाजुभाइ भनी नजिकिन खोज्यो
उनिहरुकै मुखबाट नानाथरी सुन्नु पर्ने
हे आमा कुन दिनमा मलाई जन्म दियौ ?
जीवन भरी आशु पिलायौ !
सुख'को अनुभुती भएना कहिले
तिम्रो काखमा रम्दा पनि
सुख पाउने झिनो आसमा, आए तिम्लाई लत्याइ कन
सात समुन्द्र पारी, केही पाईन्छकी भनी?
तर,नयाँ मान्छे ,नयाँ भाषा , अर्कै एउटा संसारमा
हुन्न रहेछ कोही यहाँ, आफ्नो भन्ने बिदेश'मा
आफ्नो पनि पराइ हुन्छन, बिदेशमा मेरी आमा
विश्वाश गर्‍यो कसैलाई भने
सुन्नु पर्छ नानाथरी, दिन!रात सेल फोन'मा
साह्रै दु:ख रहेछ आमा!
इज्यत बच्चाउन पनि, बैदेशिक भुमिमा
भन्दै - भन्दै, रुन्दै छिन् आमा तिम्रो छोरी
बैदेशिक भुमिमा, मैले केही गर्न सकिन
तिम्री छोरीकी लागी भनी
केबल बगिरहेको आशु पुछ्न खोजे, सान्तावनाको लागि
अरु केही गर्न सकिन !!

डि बि लुङ्खिम
दोहा कतार

कतारमा चासोक तङनाम

कासा// दोहा, किराँत याक्थुङ् एकता समाज दोहाले आदिम कालदेखि पुर्खाहरूले मान्दै आएको चासोक तङनाम -नुहागी खाने चाड) पर्व नेपाली दूतावासको सभाकक्षमा गत शुक्रबार आयोजना गरेका थिए ।
समाजका अध्यक्ष दिलकिरण खजुमको सभापतित्वमा सम्पन्न कार्यक्रममा राजदूत डा.सूर्यनाथ मिश्र, गैरआवासीय नेपाली संघका सचिव सागर नेपाल, नेपाल प्रवासी आदिवासी जन- जाति महासंघका उपाध्यक्ष जनक वाम्बुले राई, टीबी कार्की, कमलमणि गुरागाईं, बद्रीप्रसाद पाण्डे, देवकाजी डंगोल लगायतका अतिथिको उपस्थिति थियो । कार्यक्रममा राजदूत डा. मिश्रले लिम्बूहरूको परम्पराअनुसार पगरी ओढाएर च्याब्रुङ बजाउँदै कार्यक्रको थालनी गरेका थिए । समारोहमा विभिन्न गीत तथा नृत्यले उपस्थित समुदायमा मनोरञ्जन बाँडेको थियो ।

गायक डम्बर मिभक लिम्बू, के.बी.नेम्वाङ, युवराज बेघा, लक्ष्मी फियाक, बृजहाङ तुम्रोक, सुवास लिम्बूलगायतले सेवारो गीत गाएका थिए भने वाद्यवादनमा डी.एन. मगर, तोरण मगर, श्रवण योङहाङ्ग, कर्ण राई थिए । उत्सवमा डी.एन. मगरको सारङ्गी धुन, तोरण र श्रवणको पिनायो तथा बाँसुरीको धुन गुञ्जायमान बनेको थियो । युवराज लिम्बू, जयकुमार लिम्बू, डम्बर लिम्बू, रूपनन्द लिम्बू, रामप्रसाद लिम्बू, विष्णु लिम्बू, लोकबहादुर लिम्बू लगायतलको नृत्यमा पनि उत्तिकै मोह थियो । महिला कलाकारको पोसाकमा सजिएर नृत्य देखाउने जयकुमार, विमल, रूपनन्द र सुवासले दर्शकलाई अचम्मै बनाएका थिए । एकल नृत्यमा रेवत तामाङले 'सायद तिम्रो बाटोमा' गीतको बोलमा आफ्नो कला देखाए गोवर्द्धन राजवंशी, के.बी. नेम्वाङ्ग, अमृत एभेङ्ग लिम्बू, केवल पाहिम लगायतका कलाकारले आ- आफ्ना गीत पस्किएका थिए । अन्त्यमा लिम्बू गीत 'इवाकासे तेङ्गजुम्सो' भूपति लिम्बू र डम्बर लिम्बूले गाएका थिए ।