साहनियामा एतिहासीक मेची-महाकाली बनभोज।

८ अगष्ट तथा मुस्लिम धर्मवलम्बीहरुको महानचाड ईद अल फितरको बिदाको अवसर पारेर कतारको समाल पार्कमा डिल्लीराम भण्डारी ज्युको अध्क्षयता करिब ६०जनाको हाराहारीको मेची देखी महाकाली सम्मका दाजुभाई दिदिबहिनीहरुको सहभागीतामा बनभोज कार्यक्रम सम्पन्न भएको छ।

हुनत यहाँ मातृ संस्था,सामाजीक संस्था र बैचारी संस्थाबाट बनभोज कार्यक्रमहरु नभएको भने होईन तर  बिना सामाजिक संस्था र बिना बैचारीक संस्थाबाट मेची देखी महाकाली सम्म समेटेर बनभोज कार्यक्रम बिरलै हुने गर्छन। इन्दिरा दहाल, लक्ष्मी गिरी, इन्दिरा खड्का,सबिता लिम्बु,डम्बर लिवाङ, डिल्लिराम भण्डारी,  मनकुमार राई ज्युहरूको  अग्रसरतामा मेची देखी महाकाली सम्मलाई नै समेटेर एउटा एतिहासिक बनभोज कार्यक्रम समपन्न भएको छ। बनभोजमा सहभागीहरुले  उत्साह पुर्वक मेची देखी महाकाली सम्मका नेपालीहरुको बनभोज कार्यक्रम यो एतिहाँसिक भएको र यस्मा सहभागी बन्न पाएकोमा आयोजक प्रति आभार व्याक्त गर्नु भएको थियो। 

उत्साहित देखीनु भएका बनभोज अगुवा डम्बर लिवाङ भन्नु हुन्छ हामीले त गाँउका भाईहरु सँग ईदको बिदाको अवशरमा गेट टुगेदर गर्ने भनेका थियौ तर भाग्यवस मेची देखी महाकाली सम्मका दाजुभाई दिदि बहिनीहरु सँग मनाउने एतिहाँसीक मौका पायौ ! अत्ती खुसी लागेको छ।

बनभोज कार्यक्रमका अध्यक्ष्य द्वारा न्रित्य गरि शुरु भएको बनभोज कार्यक्रम बिच बिचमा कलाकारहरू बिनिता खड्का,रिया थापा, मनोज शाह, सलीम खान, मनकुमार राइ, सुरेन्द्र लिम्बु,  नन्दकिशोर शाहले मौलीक झाकीहरु पस्केर कार्यक्रमलाई अझ रोचक बनाउनु भएको थियो भने सरस्वती श्रेष्ठ, प्रवेज दाहाल, देव सुनुवार ले लोकदोहोरी भाका गाएर समाल पार्कको सेरोफेरोनै गुन्जयमान बनाएका थिए ।   

अझ खुसीको कुरा सुडान समुदायका मान्छेले नम्रता पुर्वक बनभोज टिम सँग समय मागेर आफ्नो सुडान संस्कृतीक झाकी प्रस्तुत गर्नु भएको थियो।उक्त बनभोज कार्यक्रममा कुमार राई,निर लिम्बु, मनोज कुमार शाह, पदम सङ्रौला, बिजया राइ, प्रचण्ड,कलामोदिन अन्सारि, डोलेस भट्टराइ लगायतले स्यमसेवकको प्रमुख भुमिका निभाउनु भएको थियो भने सामाजीक र बैचारीक संस्थाका लोकेन्द्र कुमार तुम्रोक र भेसराज पराजुली ज्युहरुलाई सम्मान स्वरुप अथिती आसनग्रहण गराएको थियो। ९ अगष्टको दिन समिक्षाको क्रममा  अध्यक्ष्य भन्डारीले आफु धेरै बनभोज कार्यक्रमा गए पनि यो पालीको एतिहाँसिक बनेको र तर्जुमा मिलाउने टिमबाट भएको कमि कमजोरीहरु प्रती आत्माआलोचना गर्नु भएको थियो।  पोखरा निवासी भिम परिवारले आफुले भौतीक सहयोग केहि गर्न नसके पनि बनभोजमा सहभागी बन्न मात्र पाउदा गर्वको महशुस भएको धारणा व्याक्त गर्नु भयो भने समिक्षामा उपस्थित सबैले धेरै गर्मीको कारण केहि असहज भएपनी प्रकृतीको नियम भएकोले त्यो सहय भएको धारणाहरु व्याक्त गर्नु भयो । औपचारी कार्यक्रम दुबै दिन डम्बर लिवाङले सञ्चालन गर्नुभएको थियो।

वैवाहिक जिवनलाई सुखी अनि खुशी राख्नको लागि !

साधरण भाषामा वैवाहिक जीवन भन्नाले समाजमा चली आएको चलन चल्ति अनुरुप एउटा पुरुषले एउटी महीलाई समाजलाई साक्षी राखी अग्नि ज्वालाको कसमा सहित खाली सिउदोमा सिन्दुर लगाई विवाह गर्नुलाई वैवाहिक जीवन भनिन्छ । तर वैवाहिक जीवनको अर्थ त्यतिमात्र छैन । वैवाहिक जीवन भन्नाले दुई मुटुको एक मिलन अर्थात दुई आत्माको मिलन हो । त्यसैले जो कोहि वैवाहिक जीवनमा आवद्ध भई सके पच्छी । प्रत्येक क्षणका आत्मिय निर्णयहरूलाई दुबै दाम्पती बीचको सहमतिमा गर्दै जानु पर्दछ, ता की जिवनका हरेक आरोह-अवरोह (उतर-चडाब) हरूलाई सहज पूर्ण ढंगले पार गर्न सकिन्छ। अर्थात वैवाहिक जीवनमा सूख अनि खुशीको अनुभुती गर्न सकिन्छ।

जीवन संघर्षशिल हुनु पर्दछ। जीवनमा जस्तो सुकै परिस्थितीहरू आइपरे पनि उत्त समस्याको निकासी मुल फुटाउन सक्नु पर्दछ। जो ब्यात्तीले जीवनमा सघर्ष, धैर्यधारण गर्न सक्दैन उसको जीवन केवल हावाले उडाई रहेको प्लास्टिकको टुक्रा भन्दा फरक हुँदैन । जीवनमा जस्तो सुकै अपार प्रखालहरू हाम्रा अगाडी खडा भए पनि त्यस पर्खालाई फोरेर अगाडी बड्छु भन्ने साहस प्रत्येक ब्यात्तिमा हुनु पर्दछ। यसो भन्दैमा श्रीमान र श्रीमतीको बीचको बिना सहमती एक-एर्काले आफू खुशी समस्याको निकासहरू खोज्न थाल्यौ भने त्यो सम्भव हुँदैन । दुबै जनाले उचित समयमा उचित निर्णय गर्न सक्नु पर्दछ।

समाजमा यस्ता उधारणहरू धेरै छन । कुनै पनि कार्य गर्नु पर्दा श्रीमानले श्रीमती सँग सल्लाह नगर्ने र श्रीमतीले पनि श्रीमान सँग सल्लाह नगरि कुनै पनि योजनाको निचोड गर्ने । यसो गर्नाले कुनै ना कुनै अवस्थामा दाम्पती बीच खलबली आउन सक्दछ। त्यसैले अती साना-साना बिषयहरू पनि एकले अर्कालाई अवगत गरि गराइ अगाडी बड्ने बानिको बिकाश गर्नु पर्दछ। केही ब्यात्तिमा यस्तो सोचाइ आउन सक्छ । यो मेरो लागि फैदा जनक छ तर मेरो श्रीमान अर्थात श्रीमतीलाई जानकारि गराए भने उसले ठाडै अस्विकार गर्दछ । त्यसैले उसलाइ जानकारि गर्नु ठीक होईन भनेर एकल निर्णय गर्ने गर्दछन । तर त्यो निर्णय भनेको छोटो समयको लागि स्वार्थी निर्णय हो । यसले सफल वैवाहिक जीवनमा खोट पुर्याउदछ। यति सफल जीवनको चाहाना राख्नु हुन्छ भने । अरबौको फैदाजनक कार्यमा पनि तपाईको जोडीले त्यस योजनाको लागि कस्तो मत राख्दै हुनुहुन्छ? अरबौको भौतिक सम्पत्तिको  फाइदालाई भन्दा तपाईको श्रीमान अर्थात श्रीमतीको भावनालाई बुझ्न अती आवश्यक छ। ताकि तपाईको निर्णयले तपाईको जीवन साथिलाई खल्लो पन महसुस नहोस । यसको मतलव फाइदा बेफाइदा जस्तो सुकै निर्णयहरू पनि दुई दाम्पत्ती बीचको सहमतिमा हुनु पर्दछ ।

बोली चालीको क्रममा एकले अर्कालाई अती सम्मानजक शब्दहरू प्रयोग गरेर बोल्ने बानिको बिकास गर्नु पर्दछ। ता की तपाईले बोल्दै गर्नु भएको शब्दहरूले तपाईको  जिवन साथीको मायाको पर्खालाई स्पर्ष गर्न सकोस । तपाईको प्रत्येक ब्याबहारले तपाईको जिवन साथिको मन प्रफुल्ल रहोस। यदि तपाईको जीवन साथिले तपाईको ब्यात्तिगत ब्याबहारमा अर्थात बोल्ने, खाने, बस्ने, लगाउने, हिड्ने हरेक कुरामा कुनै एक बिषयमा तपाईले सुधार गर्नु पर्दछ भन्ने मत राख्नु हुन्छ भने तपाईले त्यस बिषयमा तुरुन्त सुधार गर्नु पर्ने हुन्छ। जबकी तपाईको जीवन साथिले मैले भनेको कुरा मेरो जोडीले मानेन भन्ने महसुस नहोस । र कुराकानीको क्रममा आफ्नो जीवन् साथिको जहिले तारिफ गर्ने गर्नुहोस।
तपाइ पूर्व तीर लाग्दै हुनुहुन्छ । म पश्चिम तीर जान्दै छू जस्ता झुटो कुरा कहीले नगर्नुहोस । जीवनमा तपाईको जिवन साथिले एकपटक मात्र तपाईको कम्जोरी थाहा पाएमा त्यो कम्जोरीको शिकार जीवन भरी हुनु पर्दछ। किनकी त्यहा बाट बिश्वासका आधारहरु चर्कन सुरु हुन्छन् ।

यदि तपाइ नारी अर्थात कसैको श्रीमती हुनुहुन्छ भने । तपाइले समाजमा रहेका ब्यात्तीहरूलाई अर्थात पारिवारिक सदस्य बीच सम्मानजनक व्यबहार गर्नु सिक्नुहोस  । आफ्नो श्रीमानको साथी-भाइ अर्थात घरमा कोहि आगन्तुक पाहुना ,बटुवा आए भने तपाईले उहाँहरूको इज्यत गर्न सिक्नुहोस । बस्ने ब्यबस्था मिलाउनुहोस। घरमा केही नभए पनि मिठो बोली बचन सहित पानी दिएर भएपनि स्वागत गर्ने गर्नुहोस । तपाईको जुन ब्याबहारले अगान्तुक पहुना अनि तपाईको  जीवन साथी अर्थात तपाईको सिंगो परिवारलाई खुशी मिल्नेछ। यसले तपाईको शफल वैवाहिक जीवनमा थप सहयता मिल्नेछ।

२०६९को एस एल सी परिक्षमा उत्तिर्ण भाई बहिनालाई हार्दिक बधाइ तथा शुभकामना

मंगलबार दिउँसो परीक्षा नियन्त्रण कार्यालय भक्तपुरले २०६९ सालको एसएलसी परीक्षाको परीक्षाफल प्रकाशित गरेको छ। 

शिक्षा क्षेत्रको फलामे द्वार भनेर चिनिने २०६९को एस एल सी परिक्षमा उत्तिर्ण भाई बहिनालाई हार्दिक बधाइ तथा शुभकामना टक्रौदछु। र अनुतिर्ण भाइ-बहिनालाई धर्य धारण गर्न अनि आउँदा दिनहरुमा सफल्ता हासिल गर्दै जानुहोला भन्ने शुभकामना प्रकट गर्दछु । 

www.slc.ntc.net.np

गए सालको फोटो 

प्राकृति प्रकोपलाई मध्यनजर गर्दै एउटा चिठ्ठी

विश्व प्राकृति प्रकोपलाई मध्यनजर गर्दै एउटा चिठ्ठी कोर्ने झमर्को गर्दै छु।

हुन सक्छ संसारको अनत्य अर्थात यस पृथिवीमा अधिक रुपमा कृतिम बस्तुहरूको बृदि भएर हो!या त कुनी के भएर हो ? घरि-घरी त साँच्चै अकल्पनिय  प्राकृति

 प्रकोपहरू भई दिन्छ। घरि-घरी २२डिसेम्बर जस्ता हो-होल्लाहरू बिश्वमा फैलि दिन्छ । घरि-घरी हिड्दा हिड्दै बीच बाटोमै अन्दकार अधेरीले छेकेर आएको जस्तो हुन्छ। घरि एकासी चारै तीर बेगले तुफान बाडी आई दिन्छ। वास्तमै भन्नु पर्दा यस्तो जोखिमय जीवन् जिउनु भन्दा बरु संसारमा आफ्नो परिचय लिएर न-आउनुनै बेस हुने थियो होला।

मलाइ पल-पल केहीना केही मानसिक तनावले सताइ रहेको हुन्छ। कहीले काही अतितका दिनहरुमा गरेका केही महत्वपुर्ण कार्यहरूलाई सम्झन्छु। कहीले काहि ती अतितिका पलहरूलाई पल्टाएर हेर्छु। कहीले काहि आफ्नै परिवार अनि जीवन संगिनी सँग अन्कमाल गरि खिचिएका तस्बिरहरू पल्टाएर हेर्छु। र निर्दोस नयनहरुबाट आशुका ढिकाहरू खसाल्दै। भगवान् सँग प्राथना गर्छु । संसारमा जस्तो सुकै अकल्पनिय प्राकृतिक प्रकोप भए पनि मेरो परिवार अनि मेरी प्राण भन्दा प्यारी जीवन् संगिनी सँग भेट्न पाऊँ । यसरिनै फेरी फेरी जिवनमा संगै बसेर रमैलो गर्दै । तस्बिरहरू खिच्न पाऊँ भनेर कामना गर्छु। फेरी यसरी चिन्तामय अवस्तामा टोलाएर बसी रहेको अवस्थामा अचानक अकाशमा मेग गर्जन थाल्छ। धर्तिनै फुट्लाझै गरेर गडाङ, गुडुङ गर्न थाल्छ। फेरी मेंरो जीवनको यात्रनै यति रहेछ। फेरी बिगतका रमैला क्षणहरू अनुभव गर्न नपाइएलाकी, मेरि प्राण भन्दा प्यारी जीवन् सङिनी र परिवार प्रति गर्नु पर्ने बाकी कर्तब्य पूरा गर्न नपाइएलाकि? जीवनामा फेरी पनि मेरि जीवन् संगिनीलाई थप माया गर्न नपाइएलाकि जस्तो भान हुन्छ।। फेरी धत कस्तो कु-बिचार?? भनेर आफ्नै टाउकोमा आफैले हिर्काउछु । र फेरी केही हुन्न भनेर मनलाई बुझाउन खोज्छु। अचानक प्रक्रितिक प्रकोपहरू भई दिन्छ। फेरी दिमाकले अन्याथा सोच्न थाल्छ !

२७ फागुन, काठमाडौं । मलेसियाको केलाङ मेहरुमा रहेको चर्चित कम्पनी ‘टप ग्लोब’ ले राति बन्दुक देखाएर केही नेपाली कामदारलाई  फिर्ता पठाएको छ । कम्पनीका निजी सुरक्षाकर्मी लगाएर फिर्ता पठाइएका केही कामदार प्लाष्टिकको थैलोमा कपडा बोकेर कट्टु र सेन्डोमै काठमाडौं एयरपोर्ट आएको मलेसियाबाट फर्काइएका सिन्धुपाल्चौक हेलम्बुका तेन्जिङ लामाले अनलाइनखबरलाई बताए ।

‘सुतिरहेका ठाउँमा कम्पनीका पुलिसले बन्दुक तेस्र्याएर उठाए अनि सिधै एयरपोर्टमा ल्याएर काठमाडौं पठाए ।’ बिहीबार ६ जनाको समूहमा नेपाल फर्काइएका लामाले भने- ‘कति साथीले बैंकमा रहेको पैसा एटिएमबाट झिक्न पाएनन्, कसैले तलबसमेत पाएनन, हामीलाई चोरलाई जस्तो व्यवहार गरियो ।’लामाका अनुसार टप : ग्लोब कम्पनीले विहीबार ६ जना, शुक्रबार १३ जना र शनिबार ४ जना नेपाली कामदारलाई राति नै बल प्रयोग गरेर नेपाल पठाइसकेको छ । कम्पनीका कार्यरत् अन्य सयौं नेपालीहरुले नेपाल फर्काइने डरले झोला किनेर सामान पोको पार्न थालेका छन् ।

किन फर्काइयो नेपाल ?

मलेसियाको टप ग्लोब त्यहाँको चर्चित एवं प्रतिष्ठित कम्पनी हो । २७ वटा फ्याक्ट्री सञ्चालनमा रहेको सो कम्पनीमा कार्यरत करिब ७ हजार मजदुरमध्ये नेपालीमात्रै करिब ५ हजारको संख्यामा छन् । हालै मलेसिया सरकारले मजदुरको न्यूनतम पारिश्रमिक ५ सय ४६ रुपैयाँबाट बढाएर ९ सय रिंगेट बनाएपछि कम्पनीले पुराना नेपाली कामदारलाई हटाएर सस्तोमा नयाँ मजदुर ल्याउन त्यसो गरेको पीडितको गुनासो छ । सरकारले तोकेको पारिश्रमिक र आइतबारको दोब्बर ओभरटाइम दिन कम्पनीले इन्कार गरेपछि गत आइतबार टप ग्लोबका मजदुरले २४ घण्टा हड्ताल गरेका थिए । सोही हड्तालपछि कम्पनीले नेपालीहरुलाई राता-रात निकालेको लामाको गुनासो छ । उनका अनुसार ३/४ जना नेपाली कामदारलाई थुनामासमेत राखिएको छ ।

‘तिमीहरुलाई ९ सय रिंगेट दिन्न, बरु नेपालबाटै नयाँ मजदुर ल्याएर ६ सय ३० मै काम लगाउँछु ।’ कम्पनीको भनाइ उधृत गर्दै लामाले अनलाइनखबरसँग भने । नयाँ सरकारी नीति लागू भएपछि पहिलो महिना पूरौ तलब दिएर अर्को महिनादेखि कम्पनीले बढेको तलब खुवाउन आनाकानी गरेको नेपाली कामदारको गुनासो छ । ‘पहिले २६ दिनको एक महिना मानिन्थ्यो, ४ वटा आइतबारको ओभरटाइममा दोब्बर पारिश्रमिक दिइन्थ्यो ।’ पीडित लामा भन्छन्-’ अहिले आइतबारको ओटी कटौती गरिएको छ । लेबी, कोठाभाडा र विमा काट्न थालिएको छ, यसले गर्दा तलब बढे पनि महिनामा थाप्ने तलब खासै बढेको छैन ।’

मलेसियन राजनीतिको मार नेपालीमाथि

‘मलेसियाका रोजगारदाता कम्पनीहरुले नेपालीलाई यसरी रातारात खेद्नुका पछाडि त्यही न्यूनतम ९ सय रिंगेट तलबकै विवाद हो ।’-नेपाल फर्केका पीडितको गुनासो छ । नयाँ मजदुर ट्रायलमा राख्दा ६ महिनासम्म न्यूनतम ९ सय दिनु नपर्ने नयाँ कानूनमा उल्लेख भएकाले गर्दा कम्पनीका मालिकहरु पुराना कर्मचारीलाई जबर्जस्ती हटाएर नयाँलाई ट्रायलमा राख्ने पक्षमा देखिएका छन् । यसका लागि नेपालमा जति पनि सस्तोमा मजदुर पाइने उनीहरुको दाबी छ । मलेसियामा नयाँ चुनाव आउन लागेकाले विपक्षीलाई तह लगाउन र स्वदेशी मजदुरको भोट बढाउन मलेसियन सरकारले तलबवृद्धिको घोषणा गरेको हो ।

तर, विदेशी मजदुरको हकमा ६ महिना ट्रायलमा कम तलबमा काम लगाउन सकिने र ३६ वटा कम्पनीले ९ सय तलब नदिए हुने नयाँ व्यवस्था त्यहाँको सरकारले गरेको छ । पीडितहरुका अनुसार कम्पनीका मालिकहर अनेकन सुविधा कटौती गरेर ९ सय तलब नदिने नियतमा सक्रिय भएका छन् ।अर्काको देशमा काम गर्ने भएकाले नेपाली कामदारमाथि परेको अन्यायका विरुद्ध बोलिदिने निकाय नभएको पीडितहरुको गुनासो छ । अनलाइनखबरसँग लामाले भने- ‘हामीलाई कम्पनीले यसरी हतियार देखाएर रातारात खेदाउँदा पनि हाम्रो पक्षमा बोलिदिने कोही छैन ।’

नेपालमा मेनपावरको अर्को ठगी धन्दा

उता मलेसियन सरकारले मजदुरको न्युनतम तलब ६ सय ३० बाट बढाएर एक्कासी ९ सय रिंगेट पुर्याएको घोषणा गर्नासाथ यता नेपालका मेनवापर कम्पनी र त्यसका एजेन्टहरुले नेपालीहरुलाई ठग्न थालेको गुनासो केहीले गरेका छन् । ‘मलेसिया पठाउँदा पहिले ८०/९० हजारसम्म लिने मेनवापरले अहिले सरकारलाई छलेर १ प्रतिव्यक्ति १ लाख ८० हजारसम्म लिन थालेका छन् । मलेसियामा ९ सय तलव पुग्यो नि भन्दै उनीहरुले युवाहरुबाट बढी रकम उठाउन थालेको स्रोतले अनलाइनखबरलाई बतायो ।
‘एक त मलेसियन सरकारले तोकेको तलब त्यहाँका कम्पनीले दिन कानेका छैनन्, दोस्रो नेपालबा मेनवपावरले गैरकानूनी तरिकाले दोब्बर रकम उठाउँन थालेका छन् ।’ मलेसियाको टप ग्लोबबाट फर्केका युवाले भने- ‘हामी त पीडित भयौं, अब अरु नेपाली दाजुभाइहरु कसैबाट पनि नठगिउन् र बेलैमा चनाखो बनुन् ।’

नयाँ कामदारले पुरानै तलब पाउने

स्रोतका अनुसार नेपालबाट टप ग्लोबले नयाँ कामदारहरु लैजान लागेको छ । उनीहरुलाई ९ सय तलव दिनु नपर्ने भएकाले पुरानालाई जबर्जस्ती हटाएर नयाँ लान लागिएको हो । नेपालका मेनपावरले ९ सय तलब पाइन्छ भन्दै बढी रकम लिएर कामदार पठाए पनि उनीहरुले पुरानै स्केलको तलब पाउने पीडितको गुनासो छ ।

"साभार अनलाइन खबर "

प्रेमसम्बन्ध सुमधुर राख्ने आठ मन्त्र

शिव मुखिया

हामी चाहन्छौं, हाम्रो जिन्दगी सधैं सुखी रहोस्। शरीर स्वस्थ होस्। यसका लागि हामी विशेष सतर्कता अपनाउँछौं। यो कुरा हाम्रो प्रेम-सम्बन्धमा पनि लागू  हुन्छ। सम्बन्धलाई प्रगाढ बनाउन केही कुरामा ध्यान दिनुपर्छ।

१. आफ्ना लागि समय निकालौं

दाम्पत्य जीवनको अर्थ, पूरै घर-गृहस्थीमा डुब्नुपर्छ भन्ने होइन। वास्तवमा खुसी र सुखी दम्पती ती हुन्, जसमा पति-पत्नीले आ-आफ्ना लागि समय  व्यतीत गर्न पाउँछन्। यसरी एक्लै समय बिताउने क्रममा उनले आफ्नो इच्छा एवं चाहनाको गहिराइ बुझ्न सक्छन्। यसैगरी समय बिताउन आफ्ना  पार्टनरलाई पनि मौका दिनुपर्छ। यो क्रिएटिभ समयले जीवनमा ऊर्जा वृद्धि त गर्छ नै, खुसी पनि दिन्छ। 

२. केही रोमान्टिक हुनुपर्छ

जीवनलाई रोमान्टिक बनाउन त्यति धेरै खर्च गर्नु आवश्यक छैन। यसमा सानोतिनो कुराले पनि उत्तिकै महत्व राख्छ। एक-अर्काले आदानप्रदान गर्ने  सामान्य उपहार तथा अन्तरंग कुराकानीले पनि दाम्पत्य जीवनमा रोमान्स ल्याउन सक्छ। पार्टनरलाई के कुराले रोमान्टिक बनाउँछ ? बुझ्ने प्रयास गरेर  त्यही किसिमको व्यवहार गरौं। 

३. बेडरुममा साथसाथ जाने 

यदि बेड सेयर गर्नुहुन्छ भने किन साथै बेडमा जाने बानी बसाल्नुहुन्न ? यसका लागिसुत्ने समय एउटै हुनुपर्छ भन्ने छैन। पार्टनरको बानी चाँडै सुत्ने छ  भने उनीसँगै गएर केही बेर बेडमा बसेर मनपर्ने पुस्तक पढ्न सकिन्छ। जब पार्टनर सुत्छन्, तब आफ्नो बाँकी काम गर्न सकिन्छ। यसले प्रेम  सम्बन्धलाई अझ प्रगाढ बनाउँछ। 

४. एकअर्कामा कनेक्ट 

पार्टनरको हात आफ्नो हातमा लिनुहोस्। आँखा जुधाउनुहोस्। यो रोमान्टिक पलमा यस्तो कुरा गर्नुहोस्, जसले दुवैलाई रमाइलो महसुस गराओस्। कुनै  महत्वपूर्ण कुराकानी गर्नुपूर्व यस किसिमको अभ्यासले आपसी समझदारी बढाउँछ। 

५. परिवर्तनका सम्बन्धमा चर्चा 

परिवर्तन जीवनको नियम नै हो। जीवन सधैं एकनास रहँदैन। लामो जीवन यात्रामा धेरै उतारचढाव भोग्नुपर्छ, हामीले। अतः यस किसिमका उत्तारचढावका  सम्बन्धमा दम्पतीले आपसमा चर्चा गर्नु उपयुक्त हुन्छ। यसले कुनै पनि सम्भावित समस्याका बारेमा मानसिक रूपमा तयार रहन सघाउ पुर्‍याउँछ।  जस्तो, दम्पतीमध्ये एकको जागिर गुम्यो भने  परिस्थितिलाई कसरी सम्हाल्ने ? यस्ता अनपेक्षित परिवर्तनलाई आत्मसात् गर्न मानसिक तयारी आवश्यक  छ।  

६. खुसी आफैंभित्र खोजौं 

हामी प्रायः दोस्रो व्यक्तिबाट खुसी खोजिरहेका हुन्छौं। सत्य के हो भने आफ्नो खुसी पार्टनरमा निर्भर हुँदैन। यो त आफ्नै अन्तर्मनमा निहित हुन्छ। दाम्पत्य  जीवनलाई सुखमय राख्न आफू खुसी हुनु आवश्यक छ। यदि आफू खुसी रहन सकिएन भने त्यसको सोझो असर आफ्नो दाम्पत्य जीवनमा पर्न सक्छ। 

७. एकअर्काको अपेक्षा बुझौं 

कहिलेकाहीं हामी के सोच्छौ भने पार्टनरले आफ्ना लागि विशेष केही गरोस्। यद्यपि उनलाई यस सम्बन्धमा केही थाहा नहुन सक्छ। अर्थात् आफ्नो अपेक्षा  के हो ? पार्टनर अन्जान हुन सक्छन्। त्यसैले यस्ता कुराको सूची तयार गरौं, जसले आफूलाई खुसी राख्न सकोस् र पार्टनरवाट त्यही कुरा प्राप्त होस्।  यस्तो सूची आफ्नो पार्टनरलाई पनि तयार गर्न लगाउनुपर्छ। पछि यो सूचीलाई आपसमा साट्न सकिन्छ। यस किसिमले एक-अर्काबीचको इच्छा, अपेक्षा  थाहा हुन्छ। अतः आफ्ना पार्टनरलाई खुसी राख्ने किसिमका व्यवहार अपनाउन सकिन्छ।  

८. प्रेम अभिव्यक्ति 

कुनै पनि सम्बन्धमा सुरक्षा एवं विश्वास जगाउन प्रेम व्यक्त गर्नुपर्छ। यस विषयमा कुनै आदर्श नियम छैन। आफ्नो पार्टनरका सामु प्रेम व्यक्त गर्ने सबै को आ-आफ्नै तरिका हुनसक्छ। स्वयं तय गर्नुपर्छ कि पार्टनरका सामु कसरी प्रेमको भावना व्यक्त गर्ने ? एउटा गुलाबको फूल र 'आई लभ यु' नोट  लेखेर छोड्नु प्रेम व्यक्त गर्ने प्रचलित विधि हो।

 **साभार साप्ताहिक** 

प्रियसीलाई चिट्ठी

प्रिय अर्धङेनी अल्पकालिन जीवनको दिर्घकालिन सम्झनाका लहरहरू ! समय र परिस्थितीको भेल संगै दलदलौदो छालहरूमा छ-छल्किन्दै भए पनि एक मुष्ठी सासलाई सुरक्षित सात राख्न सफल भएको छु। र तिमीमा पनि सधा स-कुसल रहोस भनि भगवान सँग  प्रथना गर्दछु ! 

समयले पनि कति चाडै फडको मारि सकेछ ? सायद तिमिले त घरमा चुलो र चौको, घास-दाउरा, उकाली-ओराली गर्दा/गर्दै आजको महत्वपुर्ण हाम्रो दिनलाई बिर्सी सक्यौ होली ! सम्झन पनि कसरी सक्थ्यौ र? जबकी तिमी आफ्नो गृह कार्य तालिकालाई समय दिनमै ब्यस्त छौ भने होइनर ? त्यसैले आजको महत्वपुर्ण समयलाई स्मरण गर्दै तिम्रो र मेरो जीवनको महत्वपुर्ण दिनलाई नजिकबाट एउटा उत्सवको रुपमा मनाउन नसके पनि २१सौ सताब्दीको भर पर्दो सन्चार माध्यम टेलिफोन उठाइ तिमिसँग टेलिफोन बाटै यस उत्वसबलाई मनाउन भनि कयौ पटक फोन गर्दा पनि संपर्क हुन सकेन । शायद मेरो भाग्यमा आज तिमी सँग मिठासमय कुरा गर्ने अवशर नजुरेको होला। नेपाल टेलिकमको गडबडी पनि कसरी भनौ? म संगै भएका सहकर्मी मित्रहरूको फोन सहजपुर्ण तरिकाले लागिरहेको थियो ! त्यसैले मैले सन्चार माध्यमलाई त दोस दिनै सक्दिन । 

आजको दिन तिमीसँग कति धेरै कुरा गर्ने मन हुँदा हुँदै पनि समय अनि परिस्थितीले मलाइ त्यो समय जुर्न सकेन । तर पनि आज भन्दा ठीक २बर्ष अगाडीको हाम्रो जीवनको पहिलोभेटलाई स्मरण गर्दै। त्यो दिनको प्रत्येक क्षणहरूलाई बर्तमानमा पणिरत गरि मनमनै रमाउदै बसेको छू। आज भन्दा ठीक २बर्ष अगाडी आजको दिन मेरो र तिम्रो लागि कति महत्वपुर्ण थियो। जब तिमी आफ्नो कार्य स्थलबाट नेपाल फर्किन्दै थियौ। त्यस पच्छी त मलाइ एक सेकेन्ड बिताउन पनि घन्टौ जस्तो लाग्दथियो। रात पच्छीको बिहानीको पर्खाइमा युगौ युग बिते जस्तो लागेको थियो । बल्ल तल्ल पुर्वी अकासबाट प्रिथिविमा बिहानिका उसाहरू छरिन सुरु भयो । म छामछम-छुमछुम गर्दै । तिम्रो र मेरो सम्बन्धमा कसैको नजर लगागोस भन्दै तिर्थस्थल निस्किए !त्यस पच्छी तिमी आउने अकासे बाटोमा हेरी रहे।  कुनै पेलेन आउने साथ मेरि नानु आयिन, भन्दै पागल झै आफै रमाउदै नाचिरहेको थिए !दिन भरिको पर्खैमा बस्दा बस्दा लगभक ३:४५ बजे तीर अन्तराश्ट्रिय बिमान स्थलको आगमन चार्टमा हेर्दा तिमी हावैजहाजबाट उत्रिसकेको छौ भन्ने कुरा बुझे । र आफैलाई कस्तो कस्तो लाग्न थाल्यो? जीवनमा कहीले प्रत्यक्ष नदेखेकी, नभेटेकी मेरि प्रियसीलाई म कसरी बोलाउ ? कसरी स्वागत गरौ? भन्दै मनमनै आतुर थिए। पछाडिबाट मलाइ सबैले जिस्काइ रहेका थिए । हामि चिनौदैनौ तपाइलेनै हाम्री दिदि लाई चिन्नु पर्छ हाई भन्दै बहिनि लगायत अन्य आफन्तहरूले मलाइ जिस्काइ रहनु भएको थियो । मलाइ झन झन लाज लाग्यो । र आफै सर्मान्दो भए तर तिमिले मलाइ अनलाइनमा देखाएकी त्यो लग्गेज राम्रो सँग मेरो मस्तिकमा राखेको थिए ! आगमन द्वारको नजिक्कै उभिएर हेरी रहे । मैले मान्छेलाई चिन्न नसके पनि लग्गेजलाई राम्रो सँग चिनेकोले तिम्रो लग्गेज कति बेला निस्कन्छ भन्दै हेरी रहे ~ । र निक्कै लामो समयको पर्खाइ पच्छी निलो कलरको लग्गेज मा रातो कलरको बोर्डर भएको एउटा लग्गेज दोर्यौदै तिमी आई रहेकी जस्तो लाग्यो र म बेहोसमाइ मेरि नानु.......! भन्दै कराएछु! जबकी म अँगालोमा बाधिन जाँदा ~~ अरे! ल ल तपाइ/? को हो? भन्दा आफै छक्क परे तर वास्तबमा ती युवती तिमी थिएनौ । फेरी सरी भन्दै आफ्नै पहिलेको ठाउमा आए सबै जना गलल हासे !! म अझै सर्मान्दो भए र भाई बहिनालाई अगाडी उभ्याऐ र म उनिहरुको पछाडि बसेर तिमि आउने बाटो तर्फ हेरी रहे ! निकै लामो समयको पर्खाइ पच्छी भाई बहिनाहरू दिदि!दिदि! भन्दै कराए ! र मैले तिमिलाइ धेरै नजर हरू बिचमा ठम्यौन निक्कै गाह्रो महसुस गरे ! तर पनि उनीले त मलाइ पक्कै चिन्छिन भन्दै म आफै अगाडी अगाडी सरे । जबकी तिमिले अती सभ्य अनि कोमल  भसामा दर्शन ! हजुर हजुरनै ....!! भन्दै तिमी अकमकिन्दै मेरो नजिक तिमी आउँदा तिमिनै मेरि अर्धङेनी हाउ भन्ने बिश्वस जाग्यो ! र हामि जिवनभरीको जिवन साथिहौ भन्दै अँगालोमा बधियौ ! र रबी दाई, उदय भाई, उपसना, सारिका, एकजना भाईको त नाम सम्झनै सकिन र तिमी अनि म एउटा मोटरमा चडेर सरर आफ्नो बाटो लाग्यौ थाहै नपाई एयर्पोर्ट देखि सतुङल सम्मको लामो यात्रा पनि कति चाडै पार गरेछौ ? जब घरमा पुगी सकेका थियौ !

जीवन मरेर गए पनि सम्झनात रहिरह्न्छ!जीवनका अतितीहरू पनि कहीले काही बर्तमान भएर आइ दिन्छन!!

ऐतिहासिक किरात चाढ चासोक तङनाम थर्कदीप तिगेला

किरात लिम्बु जातिले प्रत्येक बर्ष बैशाख महिनामा गरिने यक्वा तङ्नाम(भुमि पुजा), साउन एक गते मनाइने साउने सक्रान्ति (सिसेक्पा तङ्नाम), कार्तिक महिनामा औसीको रातमा मनाईने वलिहाङ तङ्नाम, मााध एक गते मनाइने माघे सक्रान्ति(कःक्फक्वा तङ्नाम) खेतबारिमा अन्न पाकेपछि तागेरा निङ्वाफुमाङलाई कृतज्ञा स्वरुप मनाईने चासोक तङनाम(न्वागी पुजा) परम्परादेखि मनाउदै आएको मुख्य चाडहरु हुन । यी चाड्हरुबाट के प्रमाणित हुन्छ भने किरात लिम्बु जातिहरु प्रकृतिकको पुजक हुन् । यी जातिहरुको चाड्पर्ब पुजापाठ यहि प्रकृति सुवाउदो कृषिमा आधारित भएर गर्ने गर्दछन् ।

किरात लिम्बु जातिले मनाउदै आएको चाड्हरु किरात मुन्धुमअनुसार राजा माङ्हाङ्को पालादेखि उनको आादेश अनुसार सुरुवात गरेको भन्ने विश्वास पाइन्छ । यी चाढहरुमध्ये चासोक तङ्नाम विशेष महत्वका साथ हेरिने गरेको छ । मुन्धुमअनुसार याक्थुङ (लिम्बु) जातिहरु कृषि युगमा प्रबेश गर्नु अगाडि सावा येहाङका सन्तानहरुले कन्दमुल काँचै खाएर जीवन यापन गर्दथे । त्यसले तर्दा बिभिन्न रोग लाग्ने थर्दथ्यो । यस्तो अवस्थाबाट मुक्ति पाउन उनीहरु तागेरा निङवाफुमाङले उनीहरुलाई धान, कोदो,घैयार जुनेलो आदि अन्नको बीउबिजन दिए । अन्नको बीउविजन पाएपछि किरात याक्थुङ जातिको आदिम पुर्खा सावायेहाङको चेली सिबेरा एःक्थुम्मा र सिबेरा याभुङ्गेक्माले काठको खन्ती, अङ्कुसेले भस्मे तयार पारी अन्नको बीउ रोपी छरी अन्न फलाइन् । यसरी उत्पादन गरेको अन्नपातलाई आगोमा पकाई खान थाले । आगोमा पकाई खान थालेपछि सावायेहाङका सन्तानले बिभिन्न रोगबाट मुक्त भई उनीहरुको जन्सङख्या बढ्न थाल्यो । आफ्नो चेलीको पुण्य कामदेखि खुसी भई चेलीलाई आशीर्वाद र वरदानको रुपमा फलाएकोे अन्नपात चेली सिबरा एःक्थुम्मा र सिबेरा याबुङकेक्मालाई ‘नालि कुजेन’ भनि चढाएपछि मात्र खान पाउने बाचाबन्धन गरिदिए । त्यसपछि किरात याक्थुङ लिम्बु जातिमा तासोक तङ्नामको परम्परा रहेको पाईन्छ ।

याक्थुङ लिम्बु जातिले चेली सिबेरा एःक्थुम्मा सिबेरा याबुङकेक्मालाई सर्बप्रथम खेतीपाति गर्न सिकाउने देवीको रुपमा पुजिने गरिन्छ । चासोक तङनाममा उनको नाममा कृतज्ञाता स्वरुप तागेरा निङवाफुमाङ सँगै पाकेको अन्नपात पाकेपछि चासोक (न्वागी) गरेरमात्र खाने चलन गरेको छ । अन्नबालि राम्रोहोस, हावापानी नलागोस, फलिफापहोस, देवी देवताहरु प्रसन्न होउन भनेर चासोक(न्वागी पुजा) गर्ने गरिन्छ । यसरी अन्नबाली पाकेपछि चासोक नगरि खाएमा रगत छाद्ने, धताउने, बौलाउने., कुँजो हुने, सोला हान्ने, गाड निस्कने, जीउ सुकेर जाने, आँखा, कान दुखाउने आािद रोग लाग्छ भन्ने विश्वार रहिआएको छ । न्वाँगी पुजा गर्दा मुख्यत युमा, थेबा तथा थुङ्दाङबा देबि देवताको पुजा गरिने भएता पनि प्रार्थना गरे अनुरुप सफलता प्राप्त होस् भनी मिसेकm कुईकुदापा, ताक्फेङमा जा ताम्भुङवा र अन्य तक्सङ्बा, सिरिङ्मा, तेन्छामा, खजमा, वजमा, काप्पोबा, हिमसाम्माङ, काशीहाङमा, युमा साम्माङ, थुङदाङबा जस्त ाबन देबी देवतालाई पनि पुजिन्छ । साभार बर्ष १३, अङ्क ११ मङ्सिर २०६५ तान्छोपा मासिक क्रमशः

चासोक बिधि–

अन्नबाली धान, मकै वा कोदो पाकेपछि चासोक पुजा गर्नुपर्दछ । यसका लागि घरको मुलिले चोखोनितो गरी हतियारले नकाटी हातैले चुढाएर धान, मकै, कोदोको वाला ल्याएर धानलाई भुटेर चिउरा बाइन्छ र नङले छोडाएको चामल अक्षेताको रुपमा प्रयोग गरिन्छ । कोदोको वालालाई हातले माडेर गेडा निकालिन्छ र त्यसमा मर्चा पानी मिसाएर पुजाको लागि जाँड बनाईन्छ । त्यस जाँडलाई घुङरिङ, मालिङगो वा बासको सानो तामा आदिलाई गाड्न सजिलो हुनेगरि काटेर माथिल्लो भागलाई मुठारेर तोङ्बा जस्तो पारी हालिन्छ । तोङबा बनाइने बस्तुबाट तोङबामा लगाउने पिपा पनि तयार गरिन्छ । चिण्डो वा लोहोटामा चोखो पानी हाली वासाङना वा लाइकक्सो (केराको पातलाई बेरेर बनाएको पानी छर्कने बस्तु) गयार गरिन्छ । धुपीको धुलो वा सुकेको तितेपाती, भेटी, अक्षेता, चिउरा आदि तयार गर्नुपर्छ । र पुजा गरिने घरपरिवारको सकभर सबै परिवारको कमरभन्दा माथि लगाउने कपडा(जसलाई मैनाम,येबो भनिन्छ) पुजाको अगाडिपट्टि राखी मान्छेपिच्छे आशिर्बाद मागिन्छ । घरबाहिर चासोक पुजा गर्दाखेरी भने माटो खनी निकालेको माटोले जमिन सम्याई त्यसमाथि केराको पात सुल्टो पारी दुई सरो ओछ्याएर पुजाथान बनाईन्छ र प्रत्येक देबी देवताको लागि लासो अगाडी १÷१ जोर तोङ्बा राखिन्छ । लासोमा नयाँ धानको अक्षता र चिउरा, फलफुल, धुप, नैबेध, राखी, चोखो पानीले छर्की मुन्धुम बाचन गरी पुजा सम्पन्न गरिन्छ । पुजा सुरु गर्नु अधि धुप जलाइन्छ । पुजा सकिएपछि लासोअधि राखिएको तोङबाको जाड् पिछिङले लासोमा छर्केर र तोङबाहरु लडाई लासो भत्काईन्छ । यो पुजा फेदाङमाले मुन्धुम वाचन गर्दै आवश्यक विधिअनुसार सम्पन्न गर्दछन् । सामन्यतया यो पुजा साझपख सुरु गरिन्छ । घरभित्र र बाहिरको देवि देवताहरुको पुजा गरिसकेपछि फेदाङमाले नयाँ पाकेको अन्नको चिउरा र अक्षेताको साथ अन्य चढाउने सामाग्रीको वलिरहेको चुलोमा चढाएर अन्तयमा घरपरिवारको प्रत्येक सदस्यलाई आ–आफ्नो मैनाम आशीर्बादको साथ फिर्ता दिने गर्दछ ।

क्रमश

भुटानी स्रष्टहरुको सम्मान अमेरिकामा

 

भुटानीस कमिनीटी अफ मिनीसोटाको आयोजनामा आषाढ २३,शनिबार मिनीसोटा राज्यमामा अमेरिकाको विभिन्न राज्यमा पुर्नवाश भएका भुटानी स्रष्टहरुलाइ नेपाली कागजमा स्वणिम अक्षरमा लेखि डा.छवि शर्माको प्रमुख आतिथ्यमा सम्मान गरिएको छ । समानित भुटानी कलाकारहरुको योगदानलाइ प्रकाश पार्दै “अब हामी आफ्नो कला, साहित्य, सँस्कुतिलाइ हरेक भुगोलमा प्रस्तुत गर्न सक्छौ । तसर्थ अग्रज भुटानी गायक तथा संगीतकार सर्बश्री प्रताब सुब्बा र मधुकर लोहोनीले देखाउनु भएको सुमार्गमा हामी हिड्ने छौ र भुटानी समुदय मिनीसोटाले भब्य स्रष्ट सम्मान कार्यक्र आयोजन गरेर कलकारहरुलाइ संगीतमा लागिरहने ठुलो प्रेरण मिलेको साथै भुटानी संगीत जगतमा इतिहास कायम गरेको राम गुरुङ्ग भन्नुहुन्छ ।

सम्मानीत कलाकारहरु राम गुरुङ्ग (एटलान्ट र्जजिया),मनोज राइ(florida), महेश थुलुङ्(Georgia),डम्बर खापुङ्ग (N.Dakota),कान्छी माया सुब्बा (Virginia), छवि न्यौपाने (S.Dakota) बलराम गुरुङ्ग(Pennsylvania), अशोक गुरुङ्ग(Pennsylvaina), अर्जुन रसाइली (Ohio), नन्दी किशोर शिवाकोटी (S.Dakota), अम्बर सुब्बा(Ohio) , धन बराइली (Texas) , हरि पौडेल (Michigan), अडी गुरुुङ्ग (s.Dakota) तथा गितकार सन्चमान राइ (Pennsylvania), लगायतका कलाकारहरुलाइ प्रमुख अतिथि डा.शर्मा, श्रीमती मगला शर्मा, नेपाली मुलका डा.पदम रिजालका साथै संस्थाका पदधिकारीहरु बाट नेपाली टोपी, खाँदा र सम्मान पत्र, प्रदान गरि सम्मान गरिएका थिएँ । 

सम्मानीत कलाकारहरुको तर्फबाट मिनीसोटावासीलाइ धन्यवाद दिदै, “कला, साहित्यको संरक्षण,र सम्बर्धनमा एक जुट भइ अघि बड्नु आजको आवश्यक्त छ भन्दै गायक अशोक गुरुङ्गले सम्क्षिप्त मन्तब्य राख्नुभएको थियो ।

कार्यक्रको विधिवत शुरुवत गायक डम्बर खापुङ्ग र गायक प्रकाश घिमिरेको शब्द संगीतमा रहेको “अतिथि देव भव” स्वागत गीत र “भुटानी कथा ब्यथा”का गायक मनोज राई द्धारा “भाषा हो सभ्याता हाम्रो” बोलको सामुहिक गीतबाट भएको थियो ।

कार्यक्रममा सम्मानीत भुटानी कलाकारहरुले आ—आफ्ना एल्बमका गीतहरु प्रस्तुत गरि दर्शकहरुलाइ मनोरञ्जन गराए । स्थानीया कलाकारहरु मेनुका प्रधान, सुनिता राइ, मुना बराकोटी, आइता तमाङ्ग, रुपा, सुनिता, सिता अधिकारी, सुशिला पोख्रेल, विशाल बारकोटी, मेघ, कुमारी सुबेदीका सार्थीहरुले नृत्य प्रस्तुत गरे ।  

भुटानी माटोमा आफ्नो कला, साहित्य र सँस्कुतिलाइ स्थान नदिएपनि आज विश्वाको हरेक कुनाबाट भुटान र भुटानीलाई चिनाउने काममा कलाकारहरुले गरिरहेको छ । आज हामीले देशको एक अभिन्न अङ्गलाई सम्मान गर्न पाउँदा म लगायत मिनीसोटावासी भुटानी गर्भवन्दीत भएको संस्थाका उपध्यक्ष तथा कार्यक्रका संयोजक श्री तिलक पकुवल आफ्नो महत्बयमा प्रकट गनुहुन्छ । 

साभार निउज अफ इसेल 

धर्म, भाषा, लिपी, सक्रिती अनि परम्परागत रितिरिवाजनै हाम्रो पहिचान हो। हाम्रो गहना हो ! त्यसैले हामि जहाँ र जुनसुकै अवस्थामा रहेपनि हाम्रो पहिचानलाई बचाइ राख्नु हाम्रो कर्तब्य हो। भन्ने सन्देशमुलक चासोकतङ्नाम कार्यक्रमको एक झलक हजुर हरूलाई पस्किएको छू ल ।साभार यू टुब !

कतारमा चासोक तङनाम २०६९ सम्पन्न

२१ डिसेम्वर, २०१२ का दिन किरात याक्थुङ चुम्लुङ कतार र किरात प्रवासी राष्ट्रिय मञ्च कतारको संयुक्त आयोजनामा दोहा नेश्नलको ढाका रेष्टुरेण्ट सभा हलमा एक भब्य समारोहका बिच “याक्थुङ संस्कृति हाम्रो पहिचान, संरक्षण सम्वर्धन गर्ने हाम्रो अभियान” भन्ने मुल नाराका साथ बिविध लिम्बु मनोरञ्जनात्मक साँस्कृतिक कार्यव्रmम सहित चासोक तङनाम–२०६९ सम्पन्न भएको समचार प्राप्त भएको छ । किरात याक्थुङ चुम्लुङ कतारका अध्यक्ष तथा चासोक तङनाम–२०६९ मुल समारोह समितीका संयोजक श्री लोकेन्द्र कुमार तुम्रोकको सभापतित्वमा सम्पन्न भएको कार्यव्रmममा चुम्लुङका महासचिव श्री विर्जहाङ तुम्रोक र किरात प्रवासी राष्ट्रिय मञ्च कतारका सचिव श्री गोविन्द फियाकले संयुक्त रुपमा कार्यक्रम सञ्चालन गरेका थिए । उक्त कार्यक्रममा प्रमुख अतिथी गैर आवासिय नेपाली संघ, अन्तराष्ट्रिय समन्वय परिषदका सचिव श्री टि.वी. कार्की, बिशेष अतिथी नेपाल प्रवासी आदिबासी जनजाती महासंघ कतारका अध्यक्ष श्री बिनेश तामाङ, गैर आवासिय नेपाली संघ, राष्ट्रिय समन्वय परिषद, कतारका अध्यक्ष श्री अमृत गुरुङ, किरात प्रवासी राष्ट्रिय मञ्च कतारका अध्यक्ष तथा कार्यक्रम सहसंयोजक श्री विजय लाओती र किरात याक्थुङ चुम्लुङ कतारका प्रमुख सल्लाहकार श्री दिल किरण खजुम रहेका थिए ।

अतिथीहरुमा संघिय लिम्बुवान राज्य परिषद कतारका अध्यक्ष श्री नरेन्द्र एभेङ लिम्बु, नेपाल लोकतान्त्रिक मञ्च कतारका उपाध्यक्ष श्री चानक पोखरेल, नेपाली जनसम्पर्क समिती कतारका सभापति श्री बिमल सुबेदी, कतार नेपाली एकता समाजका श्री खिम बहादुर वुढा मगर, नेपाली जनप्रगतीशिल मञ्चका सदस्य जिवछ महतो, नेपाल प्रवासी मगर संघ कतारका अध्यक्ष श्री भीम तरामु मगर, किरात राई यायोक्खा शाखा, कतारका अध्यक्ष श्री धिराज चाम्लीङ राई, तमु समाज कतारका अध्यक्ष श्री बिमल गुरुङ्ग, नेपाल प्रवासी तामाङ्ग समाज कतारका प्रथम उपाध्यक्ष श्री कुमार मोक्तान, नेपाल प्रवासी भुजेल सेवा समाज, कतारका अध्यक्ष हेमेन्द्र खवास, प्रवासी सुनुवार सेवा समाज, कतारका अध्यक्ष श्री राम बहादुर सुनुवार, नेवा पुःच कतारका अध्यक्ष श्री राधेश्याम महर्जन, खस क्षेत्री सेवा समाज कतारका अध्यक्ष श्री हंसराज ढकाल, नेपाली महिला समाजका उपाध्यक्ष रोजिना वास्तोला, प्रवासी नेपाली मुस्लिम समाजका सल्लाहकार साकीर अली, मोरङ्ग सुनसरी सेवा समाज, कतारका अध्यक्ष श्री बिनोद भटराई, पाथीभरा सेवा समाज ताप्लेजुङका अध्यक्ष श्री लक्ष्मी गुरुङ, पाँचथर सेवा समाजका अध्यक्ष श्री मन कुमार आङबो, खोटाङ्ग सेवा समाज, कतारका अध्यक्ष श्री किसन चन्द्र राई, गुल्मी सेवा समाज कतारका अध्यक्ष श्री भरत सापकोटा, पाँचथर सेवा समाजका प्रमुख सल्लाहकार श्री छविरवण कटुवाल, अन्तराष्ट्रिय कलाकार संघ कतारका अध्यक्ष श्री डिएन मगर, नेपाली प्रवासी युवा सेवा समाज, कतारका अध्यक्ष छम परियार, किरात प्रवासी राष्ट्रिय मञ्च, कतारका सल्लाहकार अमर बहादुर साँवा लगायत बिभिन्न संघ संस्थाका प्रतिनिधीहरुको उल्लेख्य मात्रमा उपस्थिती रहेको थियो ।

बिशेष अतिथी नेपाल प्रवासी आदिबासी जनजाती महासंघ कतारका अध्यक्ष श्री बिनेश तामाङद्धारा ब्यानर अनावरण गरि उदघाटन गरिएको थियो । प्रमुख अतिथी श्री टि.वी.कार्की, विशेष अतिथी श्री बिनेश तामाङ र श्री अमृत गुरुङले संयुक्त रुपमा दिप प्रज्वलन गर्नु भएको थियो । कार्यव्रmमका प्रमुख अतिथी गैर आवासिय नेपाली संघ, अन्तराष्ट्रिय समन्वय परिषदका सचिव श्री टि.वी. कार्कीले लिम्बुहरुको परम्परागत बाजा च्याब्रुङ्ग बजाएर कार्यक्रमको औपचारिक रुपमा समुदघाटन गर्नु भएको थियो । उक्त अवसरमा लिम्वु परम्परागत विधी अनुसार कियाचु कतारका अध्यक्ष श्री लोकेन्द्र कुमार तुम्रोकले प्रमुख अतिथी श्री टि.वी. कार्की, श्री बिनेश तामाङ र श्री अमृत गुरुङको शीरमा पाघा बाँधी दिएर संस्थाको तर्फवाट विशेष सत्कार प्रदान गर्नु भएको थियो ।

राष्ट्रिय गानबाट शुरु गरिएको कार्यव्रmममा ज्ञात अज्ञात सहिदहरुको सम्झनामा एक मिनेट मौन धारण पछि किरात प्रवासी राष्ट्रिय मञ्च कतारका सह सचिव श्री मन कुमार योङहाङले स्वगत मन्तब्य गरेका थिए । भने लिम्वु साँस्कृतिक परिषद कतारका कलाकारहरुले “सेवारो याक्थुङवा केरेक आनीरो याक्थुङरे चासोक तङनाममो आदुमेरो” भन्ने लिम्बु भाषामा रचना गरिएको स्वागत गीतबाट अतिथी तथा आगन्तुकहरुलाई स्वागत गरेका थिए । चासोक तङनामको महत्व र विशेषता बारे कियाचु कतारका सदस्य श्री यतु कुमार सम्वाहाम्फे लिम्बुले प्रष्ट पारेका थिए ।

उक्त अवसरमा कियाचु कतारलाई बिभिन्न काल खण्डमा संस्थामा योगदान पु¥याउने सदस्यहरुलाई बिशेष अतिथी नेपाल प्रवासी आदिबासी जनजाती महासंघ कतारका अध्यक्ष श्री बिनेश तामाङको बाहुलीबाट कदर पत्र प्रदान गरिएको थियो । कदर पत्र पाई सम्मानित हुनेहरुमा क्रमश सुर्य बहादुर फोम्बो लिम्बु, मनराज आङबो लिम्बु, डम्वर लिवाङ लिम्वु, हरि भक्त जबेगु लिम्बु, नन्दराज लोवा लिम्बु, गुञ्जन माङलाक लिम्वु रहुनु भएको थियो । कियाचु कतारमा विभिन्न काल खण्डमा संस्थालाई विशेष सहयोग गर्ने समाजसेवीहरु श्री द्रोण बहादुर वस्नेत र श्री छवि रमण कटुवाललाई प्रमुख अतिथी श्री टि.वी.कार्कीको वाहुलीवाट सम्मान पत्रद्धारा सम्मान गरिएको थियो ।

प्रमुख अतिथी गैर आवासिय नेपाली संघ, अन्तराष्ट्रिय समन्वय परिषदका सचिव श्री टि.वी.कार्कीले प्रवासमा रहेर पनि आफ्नो भाषा, लिपी र संस्कृति संरक्षण गर्ने जुन जमर्काे गर्नु भएको छ यो आफैंमा सह्रायिन कार्य हो भन्नु भयो । चासोक तङनाम अव कुनै समुदायको मात्र नभई राष्ट्रिय पर्व भएकोले सवैले मिलेर मनाउँनु पर्ने धारणा राख्दै सवैलाई शुभकामना दिनु भएको थियो । बिशेष अतिथी नेपाल प्रवासी आदिबासी जनजाती महासंघ कतारका अध्यक्ष श्री बिनेश तामाङले आदिवासी जनजातिहरुले उठाएको पहिचान सहितको संघियतालाई जातिय राज्य भनेर गलत ढंगले ठुला राजनैतिक दलहरुले अपव्याखा गरेकोमा आक्रोस व्यक्त गर्दै अव त्यस्ता दलहरुलाई जनताले आफ्नो हैसियत देखाउँने छन् । पहिचान भनेको भाषिक, साँस्कृतिक, धार्मिक र भौगोलिक जस्ता आधारभुत कुराहरु हुन तर खाली जातलाई मात्र वुझ्नु हुदैन भन्नु भयो । गैर आवासिय नेपाली संघ, राष्ट्रिय समन्वय परिषद, कतारका अध्यक्ष अमृत गुरुङले आज जसरी चासोक तङनाममा हामी सवै समुदायका मानिस एक ठाउँमा भेला भएर अत्यन्तै हर्ष उल्लासका साथ मनाई रहेका छौं त्यसरी नै नयाँ नेपालमा सवै जात जाति र समुदायको हक, अधिकार सुनिश्चित हुनु पर्नेमा जोड दिनु भयो । कार्यक्रम सहसंयोजक तथा किरात प्रवासी राष्ट्रिय मञ्च कतारका अध्यक्ष श्री विजय लाओतीले चासोक तङनाम एकै ठाउँमा मनाउँन पाएकोमा खुशि व्यक्त गर्दै आगामी दिनमा पनि यसलाई निरन्तरता दिनु पर्ने वताउँनु भयो । कियाचु कतारका प्रमुख सल्लाहकार श्री दिल किरण खजुमले चासोक तङनाम राष्ट्रिय पर्व हो यो समुदाय विशेषको मात्र होईन यसलाई सवैले मान्नु पर्ने धारणा राख्नु भयो । सो अवसरमा काङसोरे याक्थुङ कोषका अध्यक्ष समेत रहेका खजुमले काङसोरे याक्थुङ कोषद्धारा २०६८ सालको एसएलसी परिक्षामा लिम्वु समुदायवाट सवै भन्दा वढि अंक प्राप्त गरी उतिर्ण गर्ने ईभाङ ६ ईलामका पवन योङहाङ लिम्वुलाई काङसोरे याक्थुङ पुरस्कार २०६८ प्रदान गरिएको घोषणा समेत गर्नु भएको थियो ।

संघिय लिम्वुवान राज्य परिषद कतारका अध्यक्ष श्री नरेन्द्र एभेङ लिम्वुले पहिचान सहितको संघियताको जायज मागलाई गलत ढंगले परिभाषित गर्नु नाजायज भएको विचार राख्दै लिम्वुवान प्राप्तीको लागि कुनै पनि कसर वाँकी नराखी अन्तिम घडी सम्म लड्ने कुरा वताउँनु भयो । नेपाल लोकतान्त्रिक मञ्च कतारका उपाध्यक्ष श्री चानक पोखरेलले नेपाल वहु धार्मिक र वहु साँस्कृतिक विशेषताले युक्त सुन्दर देश भएकोले यस्ता संस्कृतिहरु राष्ट्रका सम्पति हुन यसलाई राज्यले संरक्षण गर्नु पर्छ भन्नु भयो । नेपाली जनसम्पर्क समिति कतारका सभापति श्री विमल सुवेदीले राष्ट्रले यस्ता सुन्दर संस्कृतिहरुलाई संरक्षण गर्नु पर्छ र हामी सवै नेपालीले यस्ता चाड पर्वहरुलाई मान्ने परिपाटीको थालनी गर्नु पर्छ भन्नु भयो । कतार नेपाली एकता समाजका खिम बहादुर वुढा मगरले आफ्नो संस्था जातिय राज्यको पक्षमा नरहेको प्रष्ट पार्दै संघियताको नाममा देशलाई टुक्रयाउँन नहुने कुरा वताउँनु भयो । मातृ संस्थाको तर्फवाट किरात राई यायोक्खा कतारका अध्यक्ष धिराज चाम्लीङ राईले आगामी दिनमा सवै किरातीहरुले एकै ठाउँमा मिलेर यो चाड मनाउँनु पर्ने धारणा राख्दै यस कार्यको लागि आफुले आजै देखि थालनी गरेको कुरा स्पष्ट पार्नु भयो । नेपाली महिला सकाजका उपाध्यक्ष रोजिना वास्तोला, र जिल्ला संस्थाको तर्फवाट पाँचथर सेवा समाज कतारका अध्यक्ष श्री मन कुमार आङवोले शुभकामना मन्तव्य राखेका थिए ।

कार्यक्रममा कियाचु कतारका अध्यक्ष लोकेन्द्र कुमार तुम्रोक र प्रमुख सल्लाहकार दिल किरण खजुमले संयुक्त रुपमा किरात याक्थुङ चुम्लुङ कतारका ११ जना आजीवन सदस्यहरुलाई प्रमाण पत्र र परिचय पत्र वितरण गरेका थिए । उक्त आजीवन सदस्यहरुमा चण्डिलाल तुम्बाहाङफे लिम्बु, हिमनाथ लोरिङदेन लिम्बु, मन कुमार आङबो लिम्बु, नन्द बहादुर लोवा लिम्बु, पदम बहादुर लोवा लिम्बु , लक्ष्मी फियाक लिम्बु, ललित बहादुर तुम्बाहाङफे लिम्बु, देउमान लेछर्वो लिम्बु , प्रेम बहादुर लिबाङ्ग लिम्बु, टिका येङदेन लिम्बु र कृष्ण बहादुर बेघा लिम्बु रहेका छन । कियाचु कतारको आजीवन सदस्य स्वत कियाचु नेपालको हुने व्यवस्था भए अनुसार उक्त आजीवन सदस्य प्रमाण पत्र र परिचय पत्रमा कियाचु नेपालका अध्यक्ष श्री उत्तम सिंह थाङदेनद्धारा हस्ताक्षर गरिएको छ । स्मरण रहोस हाल सम्म कियाचु कतारमा ११९ जनाले आजीवन सदस्य लिई सकेका छन ।

कार्यक्रममा आदुमेरो आदाङ्गवासे चासोक तङनाममो र आनी फु–नुसा माँघा लाजेओ भन्ने गीतवाट लिम्वु साँस्कृतिक परिषद कतारका कलाकारहरु बिमल सिगु लिम्बु, अर्जुन माङलाक लिम्बु, मन कुमार लिम्बु, भुमिका राई, सरस्वती गुरुङको वेजोड प्रस्तुती रहेको थियो । अझ परम्परागत लिम्बु गीत हाक्पारे साम्लोमा दियो कलस सहित श्यामसुहाङ हुक्पाचोङबाङ लिम्बु र अम्बर साँवा लिम्बुले हाक्पारे साम्लो प्रस्तुत गर्दा त गाउँ घरको झलझली याद आएको अनुभुती हुन्थ्यो । अर्काे खास मनारोञ्जन ९ जिल्लाका लिम्वुहरुको साथमा कियाचु कतारका सदस्य यतु कुमार सम्बाङफे लिम्बुको नेतृत्वमा लाईभ यालाङ्ग (धान नाच), र कलाकार गुञ्जन माङलाकको नेतृत्वमा के लाङ्ग (च्याब्रुङ्ग नाच) र माङ्गलाङ्ग (देव नाच) ले त झन आफ्नो गाउँ वस्ती र चाडवाडको अनुभुती गराएको आभास हुन्थ्यो ।

उक्त अवसरमा भाग्यशाली चिठ्ठा कार्यक्रमको नतिजा प्रकाशित गरिएको थियो । भाग्यशाली चिठ्ठा कार्यक्रममा विजेताहरु प्रथम पुरस्कार कुपन नं. ००१० महेश्वर चौधरी (ल्याप टप), द्धतिया पुरस्कार कुपन नं.०२५० सविन लिम्वु (एलईडी) तेश्रो पुरस्कार कुपन नं. ०७७८ मचिन्द्र राई (डिजीटल क्यामेरा) सान्तवना पुस्कार महिला हाते घडी तीन जनालाई राजन पौडेल, एल एन लिम्वु, श्याम मोक्तान र पुरुष हाते घडी तीन जनालाई मोहन लिम्वु, राजु शेर्मा र देवान राई रहेका छन् । कियाचु कतारका सदस्य श्री अशोक योङहाङ लिम्वुले संस्थाको तर्फवाट धन्यवाद ज्ञापन गरेका थिए । कार्यक्रममा सहभागी हुने सम्पूर्ण कलाकार, स्वयम सेवक, जलपान व्यवस्थापन समितीका व्यक्तिहरुलाई प्रमुख अतिथीबाट प्रशंसा पत्र प्रदान गरिएको थियो । चासोक तङनाम समारोहमा उपस्थित किराती तथा गैर किराती सबैमा कार्यव्रmमलाई सफल पार्न सहयोग पु¥याउनु भएकोमा आभार प्रकट गर्र्दै चासोक तङनाम २०६९ को शुभकामना सहित पुन आगामी बर्षमा पनि यसरी नै चासोक तङनाम मनाउँने बाचाका साथ किरात याक्थुङ चुम्लुङ कतारका अध्यक्ष श्री लोकेन्द्र कुमार तुम्रोकले कार्यक्रम समापन गर्नु भयो । धन्यवाद । चुरेरो ।।

विर्जहाङ तुम्रोक

महासचिव

किरात याक्थुङ चुम्लुङ

दोहा, कतार

साभार//साझा चौतारी 

जिउदै गाडेर मारिएका पत्रकार डेकेन्द्रको गीत युट्युबमा फेला पर्‍यो(भिडियो हेर्नुहोस)

काठमाडौ, माघ ५ - कोही त भैंसी ताराघाट,

धान पहेंलै मकै सेता

कोही त भैंसी वरम भिनाजु,

घुम कर्णाली फर्की यता

फाटेका टपरी चन,

धान पहेंलै मकै सेता

क्या भई मेरा कर्म भिनाजु,

घुम कर्णाली फर्की यता...

माओवादीद्वारा मारिएका दैलेखका पत्रकार डेकेन्द्र थापाले कर्णाली तीरमा बसेर कुनै बेला यसरी नै गाएका थिए । यो गीतलाई ध्रुव बस्नेतले खिचेका थिए ख्यालख्यालैमा । डेकेन्द्र हत्यालाई लिएर मुलुक तातिरहेका बेला ध्रुवले यो गीत सार्वजनिक गरेका छन् । पीडितलाई न्याय दिलाउने अभियानलाई बल पुर्‍याउन वृत्तचित्र निर्माता ध्रुवले यो गीतलाई बुधबार युट्युब मार्फत् सार्वजनिक गरेका हुन् ।

कणर्ाली किनारमा ढाका टोपी र खैरो इस्टकोट लगाएका डेकेन्द्रले दैलेखी भाकामा गाइरहेको भिडियो २ मिनेट २० सेकेन्ड लामो छ । ध्रुवले द्वन्द्वकालमा जिविसको काममा दैलेख जाँदा डेकेन्द्रले गरेको मित्रवत् सहयोग र मिलनसार व्यवहारलाई पनि सम्झे । 'यो भिडियो त्यही बेला खिचेको थिएँ,' ध्रुवले कान्तिपुरसँग भने, 'उनी कणर्ालीको तीरमा बसेर एकतमास गाइरहेका थिए, मैले जिस्किँदै कैद गरिहालें ।' डेकेन्द्रसँगको पुरानो संझनाको चिनोलाई अहिले सान्दर्भिक लागेर सार्वजनिक गरेको उनले बताए ।

कणर्ालीको परिवेश, विकास र परिवर्तनका भाव झल्कने गीत गाएका डेकेन्द्र समाज रूपान्तरण र विकासबारे सधैं चिन्तन रहने व्यक्तित्व रहेको समेत ध्रुवले दाबी गरे । उनले 'रक्ताम्य गराहरू', 'स्कुल्स इन द क्रस फायर', 'बरु मारिदिएको भए जाती हुन्थ्यो' जस्ता द्वन्द्व सम्बन्धी डकुमेन्ट्री बनाइसकेका छन् ।....भिडियो हेर्नुहोस....

March 2003   तिरको भिडियो हो ।

साभार//साझा चौतारी